Qatnashchilar: Usmon Nosir shoir Nosir hoji otasi Xolambibi aya onasi Rohatoy

Nosir hoji: Usmon.
Usmon; Ularning yuragida muqaddas tuyg’u bo’lmaydi. Ular sirkda o’rgatuvchining qo’lida o’ynayotgan qamchidan qo’rqib har qanday ish qilishga qodir hayvonlarga o’xshaydilar. Men esa unday hayvon, unday qo’g’irchoq emasman. Bo’lolmayman ham. Men Usmonligimcha qolaman. O’lganimdan keyin ham.
Xolambibi aya: o’limni gapirma, bolam.
Usmon: ular esa meni uyushmadan o’chirib, shu bilan hisob-kitob qilmoqchilar nodonlar. Kecha majlis boshlanmasdan oldin, uyushma rahbarlaridan biri meni qo’ltiqlab oldida, zalga kiraturib, “senga ayb qo’yilsa, hatto millatchisan deyishsa, indama, bo’yningga ol, kechirim so’ra. Biz mana egilgan boshni qilich kesmaydi deb seni oqlab yuboramiz deydi. Men xo’p dedim. Majlisni rus tilida olib borishdi. Hamma narsa menga qarshi qo’yildi. Ilgari aytgan gaplarim teskari talqin qilindi. Siyosiy tus berishdi. Men lom-mim demadim. Haligi odamning so’zlari yodimga tushib, hammasini bo’ynimga olaman deganimni bilaman, aynan o’shaning o’zi o’rnidan sakrab turib, “ana o’zi bo’yniga oldi, bundaylarga oramizda o’rin yo’q” deb qichqirib yubordi. Keyin yana bir yozuvchi menga so’z berdi. Men o’zbek tilida gapira boshladim. Ular ruscha so’zlashimni talab qilishdi. Men ruscha gapirishni bilmayman dedim. Ular orzusiga yetishdi. Meni xalq dushmani qilishdi qo’yishdi. Men zaldan chiqib ketdim.


(eshikni qattiq taqillatib, inspektor va 2 nafar NKVD xodimlari kirib keladi)


Inspektor: (ichkariga kirib keladi) Xayriddinovman. Nosirov Usmon qaysi biringiz?
Usmon: men.
Inspektor: order, tintuvga. Bu kishi Klyopov NKVDning xodimlari. Siz shu xonadonda ijarada turasizmi?
Usmon: ha, shunday.
Inspector: siz kim bo’lasiz?
Nosir hoji: otasiman. Otasi Nosir Mirsodiqovman. Otasiman birodar.
Inspector; siz onasi bo’lsangiz kerak?
Xolambibi aya: ha, onasiman. O’g’lim nima gunoh qildi?
Inspector: Nosirov qani, xonangizga boshlang. (ichkariga kirishadi, ichkaridan shovqin eshitiladi)