Qatlamlarga suv haydash texnika va texnologiyasi

Neft uyumiga ta‘sir maqsadi qatlam bosimini ushlash va undan ham muhimi oxirgi neft beraoluvchanligini oshirishdir. Qatlamga ta‘sir etish bundan tashqari oxirgi ishlatish davrida ishlayotgan tugallangan konlarda ham qo’llanilishi mumkin. Ko’p holatda ta‘sir etish usullari har ikkala maqsadda qatlam bosimini ushlash va oxirgi neft beraoluvchanligini oshirish uchun ishlatilishi mumkin. Neft uyumlariga ta‘sir etish miqyosi juda katta. 85% atrofida neft qatlamdan ta‘sir qilish usulari yordamida qazib olinadi. Uyumdan neft qazib olish sur‘atini yaxshilash va uning oxirgi neft beraoluvchanligini oshirish maqsadida qatlamga suv, gaz yoki havo haydab qatlam bosimini ushlab turish usullaridan foydalaniladi.

Ular ichida qatlam bosimini suv haydab ushlashorqali ta‘sir etish asosiy usullardan biri sanaladi. Qatlamga ta‘sir etishning quyidagi asosiy usullari mavjuddir. A.Qatlamga suv haydab qatlam bosimini ushlash usuli, ularga quyidagilar kiradi: 1.Chegara ortidan suv bostirish. 2.Chegara bo’ylab suvboshtirish. 3.Chegara ichki qismidan suv haydash, unga quyidagilar kiradi:

a) chiziqli va aylana qator bo‗ylab joylashtirilgan haydovchi quduqlar bilan uyumni bo‗lish; b) blokli suv boshtirish tizimi; v) markaz bo‗ylab suv haydash; g) tanlab suv haydash; d) maydon bo‗ylab suv haydash. B.Gaz haydab qatlam bosimini ushlash: a) Havo haydash. b) Quruq gaz haydash. v) To‗yintirilgan gazni haydash. g) Kiritik ko‗rsatkichlarga yaqin xossali gazlarni haydash. V.Issiqlik ta‘siri usullar. a) Qatlamga issiq suv haydash. b) Qizdirilgan bug’ haydash. v) Qatlamda harakatlanuvchan yonuvchi front hosil qilish. g). Qatlamning tub qismiga issiqlik bilan ishlovberish

Chegara ortidan suv haydash kengligi 4-5 km uyumlarni ishlatishda tavsiya etiladi. Uyum chegarasida ichki va tashqi neftlilik konturlari aniq belgilangan bo‘lishi kyerak. Uyumlar bir xil tuzilishi, kollektorlik xossalarining yuqoriligi, neftning qatlam sharoitidagi qovushqoqligi past, qatlamlarda fatsial aralashuvlar bo‘lmasligi, uyumning neftli va chegara orti qismi orasidagi gidrodinamik aloqa juda yaxshi bo‘lishi bilan tavsiflanishi lozim. Qazib chiqarish quduqlari tashqi neftlilik chegarasiga parallel qatorlar bilan joylashtiriladi, bunda burg‘ulash asosan ichki neftlilik chegarasida amalga oshirish tavsiya etiladi. Kontur ortidan suv haydab ishlatish tizimi. Uyumlar: a) simmetrik gumbazli, b) asimmetrik gumbazli, v) litologik ekranlangan. 1- qatlam izogipslari; 2- ichki neftlilik chegarasi; 3- litologik chegaralanish chizig‘i; quduqlar: 4- qazib chiqarish, 5- haydovchi.