Qarshi muhandislik iqtisodiyot

2. Pezometrik sath o‘lchagich. 
Pezometrik sath o‘lchagichning prinsipial sxemasi 26.3-rasmda keltirilgan. 
Bu asboblar zichligi o‘zgarmas suyuqlik ustunining bosimini o‘lchashga 
mo‘ljallangan. Suyuqlik ustunining bosimi uning balandligiga mutanosib ravishda 
o‘zgaradi. Pezometrik sath o‘lchagichlar turli xil: agressiv, agressiv bo‘lmagan va 
qovushqoqligi katta bœlgan suyuqliklarni ochiq yoki berk idishlardagi suyuqliklar 
sathini o‘lchashda qo‘llaniladi. Suyuqlik solingan idishga pezometrik naycha 1 
tushiriladi va uning ustki tomoni manometr 4 bilan parallel qilib havo yoki inert 
gazi manbaiga ulanadi. Unda havoning sarfi drossel 3 bilan cheklanib, rotametr 2 
yordamida nazorat qilib turiladi. 

---

136 
Idishdagi suyuqlik sathining 
berilgan Н balandligida pezometrik 
naychadan 
suyuqlik 
orqali 
chiqadigan havo pufakchalarining 
har sekundda bittadan chiqishi 
ta’minlangan bo‘lishi kerak. 
Suyuqlik 
sathi 
ortsa, 
naychadagi bosim ortadi, undan 
chiqadigan 
pufakchalar 
soni 
kamayadi, suyuqlik sathi kamaysa, 
naychadan chiqadigan pufakchalar 
soni ortadi. Bosimning bunday 
o‘zgarishini manometr 4 o‘lchaydi, 
manometr shkalasi suyuqlik sathiga muvofiq darajalangan bo‘ladi. 
Suyuqlik sath tizimda barqarorlangan bosim bo‘yicha topiladi: 
P-P
x
=H∙ρ∙g, (26.8) 
bu yerda,H 
g
P
P
H
x




, 
bu yerda, Р
х
 — idishda suyuqliklar ustidagi bosim, Р — Рх bosim manometr 4 bilan topiladi. 
Suyuqlik sathni o‘lchashda ma’lum sharoitlarda statik elektr toki paydo 
bo‘lishi mumkin. Shuning uchun tez alangalanuvchi va portlash xavfi bor 
suyuqliklarni nazorat qilishda inert gaz sifatida karbonat angidrid, azot, tutunli 
gazlar yoki maxsus pezometrik sath o‘lchagichlar ishlatiladi. 
Shu turdagi sath o‘lchagichlar yer osti idishlarida, yonilg‘i ballast va boshqa 
sisternalarda, agressiv suyuqliklar va qator boshqa hollarda sathni o‘lchash uchun 
keng qo‘llaniladi. Bunday asboblar suyuqlikning doimiy zichligida ±1,5% aniqlik 
bilan o‘lchaydi. 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Ochiq idishda suyuqlik sathini difmanometr bilan o‘lchash sxemasi. 
2. Bosim ostida (berk idishda) suyuqlik sathini difmanometr bilan o‘lchash 
sxemasi. 
3.Pyezometrik sath o‘lchagichning prinsipial sxemasi. 
26.3 – rasm.Pyezometrik sath o‘lchagichning