Qarshi muhandislik iqtisodiyot

Davriy cho‘kadigan qalqovichli va 
ko‘rsatishlarni masofaga pnevmatik uzatadigan sath 
o‘lchagich sxemasi 

---

132 
Qalqovichli sath o‘lchagichlardan katta zichlikka ega bo‘lgan (azot, neon va 
b.) suyuqlashtirilgan gaz sathini o‘lchashda ham, 32 MPa bosimda va 400°С gacha 
bo‘lgan haroratda muhitni nazorat qilishda ham foydalaniladi. 
Qalqovichli sath o‘lchagichlar ma’lum afzalliklarga ega: qurilma sodda, 
o‘lchash chegarasi katta, aniqligi yetarlicha katta, agressiv muhitlar sathini 
o‘lchash mumkin, o‘lchashning harorat chegarasi keng. Ularni qo‘llanishni 
chegaralovchi kamchiliklari: idishda qalqovich borligi, metall ko‘p ketishi, 
kinematik qismlari borligi sababli yetarli mustahkam emasligi, idishlarda bosim 
ostida sathni o‘lchash qiyinchiliklari. 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Qalqovich siljishining sxemasi. 
2.Buyekli sath o‘lchash vositalari. 
3.Qalqovichli suyuqlik sathini o‘lchash sxemasi. 
4. O‘zgaruvchan botishli silindrik qalqovich siljishining sxemasi. 
5.Davriy cho‘kadigan qalqovichli va ko‘rsatishlarni masofaga pnevmatik 
uzatadigan sath o‘lchagich sxemasi. 

---

133 
26-MAVZU.GIDROSTATIK SATH O‘LCHASH VOSITALARI.
Reja 
1.
Difmanometrik sath o‘lchagich. 
2.
Pezometrik sath o‘lchagich. 
1. Difmanometrik sath o‘lchagich. 
Gidrostatik sath o‘lchagichlari ochiq idish hamda bosim ostidagi idishlarda 
turli suyuqliklar (jumladan, agressiv, tez kristallanuvchi va qovushoq moddalar) 
sathni o‘lchashda ishlatiladi. Gidrostatik sath o‘lchagichlarda suyuqlik sathni 
o‘lchash suyuqlik ustuni hosil qiladigan bosimni o‘lchash bilan amalga oshiriladi, 
ya’ni 
P=H∙ρ∙g , (26.1) 
bu yerda Р — suyuqlik ustuni hosil qilgan bosim, Pa; Н — suyuqlik sathi; m; р- suyuqlik zichligi, 
kg/m
3
; g — og‘irlik kuchi tezlanishi, m/s
2
. 
(26.1) tenglama bosimni o‘lchash asosida ishlaydigan sath o‘lchagichlari 
qurish mumkinligini ko‘rsatadi. 
Suyuqlikning gidrostatik bosimini difmanometr yordamida o‘lchaydigan 
gidrostatik sath o‘lchagichlar