Qarshi muhandislik iqtisodiyot

15.2-rasm. Yumshoq membranli
difmanometrning sxemasi. 
Teskari bog‘lanish kuchi magnitoelektr mexanizm 9 da (teskari bog‘lanish 
qurilmasi) bosimlar farqi o‘zgarishi bilan hosil bo‘ladi. Bunda richag 8, nomoslik 
indikatori 6 ning bayroqchasi 5 ni siljitadi. Indikatorda paydo bo‘lgan nomoslik 
elektr signali kuchaytirgich 7 da kuchayadi va magnitoelektr kuch qurilmasi 9 ga 
keladi. Shu bilan birga bu signal masofaga uzatish liniyasiga keladi va 
o‘lchanayotgan parametr miqdorini bildiradi. Shunday qilib, asbobning chiqish 
signali o‘lchanayotgan bosimlar farqiga to‘g‘ri proporsional. Asbobning nol 
belgisiga sozlanishi prujina 4 orqali bajariladi. Bu turdagi asboblar bosimlarning 

---

82 
100 Pa dan 6,3 kPa gacha chegaralarida o‘lchash uchun moslangan; asboblarning 
aniqlik klassi 1. 
Membranali asboblarning kamchiligi—sezgir element qo‘zg‘aluvchan 
markazining sust yurishi, membrana bikirligining hisobdan chetlanishi va uni 
rostlash murakkabligidadir. Sezgir elementlarning bu kamchiligi elektr va 
pnevmatik kuch kompensatsiyasi sxemasi bo‘yicha qurilgan asboblarda bartaraf 
etiladi. 
Qovushoq suyuqliklar va ximiyaviy agressiv muhitlar bosimini o‘lchash 
uchun manometrlar eng qulay, chunki asbob nippelidagi to‘g‘ri va keng kanal 
hamda membrana ostidagi katta bo‘shliq qovushoq suyuqlik uchun erkin yo‘l 
ochib beradi va ifloslanish ehtimolining oldini oladi. Asbob sezgir qismining sodda 
shakli membranani agressiv muhit ta’siridan yengillik bilan himoya qiladi. Buning 
uchun membrananing pastki sirti ximiyaviy chidamli metalldan qilingan yupqa 
folga bilan yoki chidamli plastmassa (ftoroplast va h.) dan qilingan plyonka bilan 
qoplanadi. 
Silfonli asboblar.
Hozir sezgir element sifatida silfonli 
asboblar keng qo‘llanilmoqda. Silfonlar jez, bronza, 
zanglamas po‘lat va boshqalardan tayyorlanadi. Ularning 
ba’zi turlari vint prujinali qilib tayyorlanadi, buning 
natijasida gisterezis va nochiziqlik ta’siri kamayib, 
asbobning qo‘llanilish diapazoni kengayadi. Silfonlar bir 
qatlamli va ko‘p qatlamli bo‘ladi. 15.3- rasmda bir qatlamli 
silfolarning prujinasiz (a) va prujinali (b) kesimi 
ko‘rsatilgan. Odatda, silfonlarning diametri 12 . . . 100 mm, 
uzunligi 13 . . . 100 mm, gofrilari soni 4 ... 24 atrofida 
bo‘ladi. Silfonlarning siljishi 2,8 ... 21 mm. Ularning siljish 
mikdorining kattaligi silfonlarni o‘ziyozar asboblarda 
qo‘llashga imkon beradi. Silfonga ta’sir etgan ichki yoki 
tashqi bosim natijasida silfon uzunligi o‘zgaradi.