Qarshi muhandislik iqtisodiyot institui neft va gaz fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

Neftni qayta ishlashda qо‘llaniladigan, 1955 – 1975 yillarda qurilgan tipik 
qurilmalar: 
№ 
Qurilma 
Shartli 
belgilari 
Quvvati 
ming t/yil 
1 
Elektr tuzsizlantiruvchi ELOU 
10/, 10/6 
600 (2000) 
2 
Atmosfera-vakuum-trubkali (AVT) 
12 
12/1 
12/2 
600 
1000 
2000 
3 
AVT tuzsizlantirish bloki bilan 
A-12/3 
3000 
4 
AVT benzini ikkilamchi haydovchi bloki 
bilan 
A-12/6 
3000 
5 
AT “ELOU” va benzinni ikkilamchi 
haydovchi bloki bilan 
A-12/9 
3000 
6 
AVT 
13/1 
11/4 
6000 
6000 
7 
Termik kreking 
15/5 
450 
8 
Sekin kokslash 
21-10/3 
600 
9 
Katalitik kreking (sferik katalizatorda) 
43-102 
250 
10 
Katalitik kreking (changsimon 
katalizatorda) 
1A/1M 
600 
11 
Katalitik riforming 
L-35-11/300 
L-35-11/600 
300 
600 
12 
Katalitik riforming, aromatik 
uglerodlarni ekstraksiyalash bloki 
L-35-6 
300 
13 
Dizel yoqilg‘isini gidrotozalash 
L-24-5 
L-24-6,L-24-7 
200 
1200 
14 
Sulfat kislotasi bilan alkillash 
25-6 
90 
15 
Gudronni deasfaltlash 
36-1 
250 
16 Moylarni fenol bilan selektiv tozalash 
37 
265 
17 
Moylarni furfurol bilan selektiv tozalash 
G-37 
600 
18 
Moylarni parafinsizlantirish 
39-7 
250 
19 
Gachni moylantirish 
40-2 
160 
20 
Moylarni kontakt tozalash 
42-1 
330 
21 
Bitum 
19-1 
125 
22 
Gazni fraksiyalash 
19-5 
250 
23 
Quruq gazni S dan tozalash 
30-4 
160 
1970 yildan boshlab neftni qayta ishlash korxonalarida qayta qо‘llaniladigan 
qurilmalarni qurish keng joriy etildi. Bunday qurilma loyihasi biror-bir 
buyurtmachi tomonidan bu-yurtma qilinadi va keyinchalik boshqa jarayonlarda 
qо‘llaniladi. Buning uchun loyihaga ozgina о‘zgartirish kirgiziladi. Bu о‘zgar-
tirishni birinchi loyihaning muallifi yoki zavod qurilishining general loyihachisi 
bajaradi. 
Turli neftkimyoviy jarayonlarni amalga oshirish uchun mo‘ljallangan 
kimyoviy reaktorlar bir-biridan konstruktiv tuzilishi, o‘lchamlari, tashqi 
ko‘rinishlari jihatidan farq qiladi. Biroq ular o‘rtasidagi mavjud bo‘lgan farqlarni 

---

230 
hisobga olmagan holda, reaktorlarni umumiy sinflash uchun kerak bo‘lgan 
belgilarni ajratish mumkin. Bunday holat reaktorlar haqidagi ma’lumotlarni 
tartibga solish, ularning ish rejimlarini matematik yo‘l bilan ifoda etish va 
hisoblash uslubini tanlashni osonlashtiradi. 
Кimyoviy reaktorlarni sinflash va ularning ish rejimlarini aniqlash uchun 
quyidagi prinsiplar eng ko‘p ishlatiladi: 1) reaksion muhitning harakat rejimi 
(reaktordagi gidrodinamik sharoit); 2) reaktordagi issiqlik almashinish shart-
sharoitlari; 3) reaksion aralashmaning fazaviy tarkibi; 4) jarayonni tashkil etish 
usuli; 5) jarayon ko‘rsatgichlarining vaqt davomidagi o‘zgarish xususiyati; 6) 
konstruktiv alomatlar.