Qarshi davlat universiteti tarix va ijtimoiv lanlar fakulteti milliy goya, ma

voyaga yetmagan shaxsni maxsus o‘quv tarbiya muassasasiga joylashtirish. Voyaga yetmagan shaxsni maxsus o‘quv tarbiya muassasalarida bo‘lish muddati va shartlari O‘zbekiston Respublikasi qonunlari bilan belgilanadi.

Yopiq tipdagi maxsus o‘quv tarbiya muassasasida tarbiyalashning aloxida usullari qo‘llaniladi. Bu ancha qattiq majburlov chorasi bo‘lib, tarbiyasi og‘ir va maxsus sharoitdagi pedogagik ta’sir choralari tadbiq etilishi shart bo‘lgan voyaga yetmaganlarga nisbatan qo‘llaniladi. Maxsus o‘quv tarbiya muassasasiga qattiq pedogagik rejim va maxsus tarbiya sharoitida tarbiyalanishi shart bo‘lgan voyaga yetmaganlar joylashtiriladi. Voyaga yetmagan shaxslaming maxsus-o‘quv tarbiya muassasalarida bo‘lishi tartibi va sharoiti, o‘quv jarayoni va tarbiyaviy tasirga oid ishni tashkil qilish O‘zbekiston Respublikasi Xalq talimi vazirligi tomonidan belgilanadi.


Maxsus o‘quv tarbiya muassasasiga joylashtirish jazo chorasi hisoblanmaydi, chunki:
birinchidan, jazo choralari tizimida ko‘rsatib o‘tilmagan.
ikkinchidan, bunday muassasada bo‘lish muddati sud tomonidan belgilanmaydi.
uchinchidan, sudlanganlik muddati mavjud emas.
Voyaga yetmaganlaming maxsus o‘quv tarbiya muassasasida bo‘lish muddati bizning fikrimizcha sodir etilgan jinoyati uchun belgilanadigan jazoning maksimal muddatidan oshmasligi kerak.
Davlat organining voyaga yetmaganning tarbiyalanishi maxsus o‘quv tarbiya muassasasida davom ettirilishi shart emas, degan xulosaga muvofiq, aybdoming maxsus o‘quv tarbiya muassasasida bo‘lishi belgilangan muddatidan oldin asosida tugatilishi mumkin. Voyaga yetmaganning uzoq muddat maxsus o‘quv tarbiya muassasasida bo‘lishi uning keyinchalik erkinlikda normal xayot kechirishini qiyinlashtiradi, uning ijtimoiy ongini pasaytiradi, jamiyat bilan o‘zaro munosabatini [uzib qo‘yadi. Shuning uchun xam majburlov choralari qonunda ko‘rsatilgan aloxida xollarda qo‘llanishi mumkin.
Voyaga yetmaganlarga nisbatan majburlov chorasini qo‘llab jazodan ozod qilish, ularda jinoyat uchun jazodan ozod bo'lish mumkin degan fikmi keltirib chiqarmasligi lozim.
Ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan jinoyatni birinchi marta sodir etgan voyaga yetmagan o‘smir, agar sodir etgan qilmishining xususiyatlari, aybdoming o‘smiri va ishning boshqa holatlarini e’tiborga olib, uni jazo qo‘llamasdan turib ham tuzatish mumkin degan xulosaga kelinsa, javobgarlikdan ozod qilinib, ish voyaga yetmaganlar ishlari bo‘yicha idoralararo komissiyada ko‘rishga topshirilishi mumkin.
Besh yildan ko‘p bo‘lmagan muddatga ozodlikdan mahmm qilish jazosi tayinlash nazarda tutilgan uncha og‘ir bo‘lmagan jinoyatni birinchi marta sodir etgan yoki ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan jinoyatni takroran sodir etgan voyaga yetmagan o‘smimi, mazkur moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan asoslar mavjud bo‘lsa, sud jazodan ozod qilish va unga nisbatan majburlov choralarini qo‘llash to‘g‘risidagi masalani ko‘rib chiqishi shart.
Voyaga yetmagan o‘smir rivojlanishda o‘z yoshiga nisbatan ancha orqada qolgan bo‘lsa va sodir etgan qilmishining ahamiyatini to‘la ravishda anglab yetmasa, sud jazo o‘miga majburlov chorasi qo‘llash maqsadga muvofiqligi masalasini ko‘rib chiqishi shart.