Qarshi davlat universiteti republic of uzbekistan ministry of higher and secondary edication

Operatsion sistemaning tashxis dasturlari
Ko‘plab OSlar tarkibida kompyuterning turli komponentlarini tekshirishga mo‘ljallangan maxsus utilitalar mavjud bo‘lib, ular qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin:
1) keraksiz fayllardan diskni tozalash utilitasi;
2) diskni xatolikka nisbatan tekshiruvchi utilita;
3) fayllarni defragmentatsiya qilish utilitasi;
4) ma’lumotlarni arxivlash utilitasi;
5) fayl sistemani konvertatsiya qilish utilitasi.


Ishlab chiqaruvchi firmalarning tashxis dasturlari
Ma’lumki har bir firma muayyan bir qurilmani ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. Aynan shu qurilma ishini avtomatik nazorat qilish va tashxis qo‘yish dasturlari ham shu firma tomonidan ishlab chiqariladi va ulardan ba’zilari tegishli qurilma bilan bir komplekt tarzida iste’molga chiqariladi.
Xususan, IBM, Compaq, Hewlett-Packard, Del firmalari tomonidan kompyuterning barcha komponentlarini sinchiklab tekshirish uchun maxsus tashxis dasturlari ishlab chiqilgan. Masalan, kompyuterlar uchun SCSI-adapterlarini ishlab chiqaruvchi Adaptec firmasini bunga misol qilib ko‘rsatish mumkin.


Umummaqsadli tashxis dasturlari
Ko‘plab test dasturlarini paket rejimida ishga tushirish mumkin. Bunday dasturlar operator aralashuvisiz o‘z maqsadini amalga oshirishi bilan xarakterlanadi. Bu dasturlar barcha tipdagi tizim xotiralarini, ya’ni masalan: asosiy (base), kengaytirilgan (expanded) va qo‘shimcha (extended) xotiralarni tekshirish imkoniga ega va zarur bo‘lsa, har bir mikrosxemagacha birma-bir tekshirib, xatolik yuzaga kelgan joylarni to‘liq aniqlab berishi mumkin.


Keng tarqalgan tashxis dasturlari
Endi eng ko‘p foydalaniladigan tashxis dasturlaridan ba’zilarini misol tariqasida keltiramiz: SIW; BIOS Agent; CPU-Z; CheckIt; Fix-It Utilites; Process Monitor; Hard Disk Sentinel; Norton Utilities; SiSoftware Sandra; 3DMark; CrystalMark 2004.