Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi



Download 2,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet96/245
Sana02.09.2021
Hajmi2,09 Mb.
#162437
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   245
Bog'liq
ona tili morfemika soz yasalishi morfologiya fanining oquv-uslubiy majmuasi

О‘RIN - PAYT KELISHIGI 
Shu  kelishikdagi  otdan  anglashilgan  predmet  ish-harakatning  bajarilish  о‘rnini,  vaqtini 
bildiradi. 


О‘rin-payt  kelishigi  -  da  qо‘shimchasi  bilan  shakllanib,  quyidagi  ma’nolarni 
bildiradi: 
1 . Harakatning 
bajarilish 
о‘rnini 
bildiradi. 
Qayerda? sо‘rog‘iga javob bо‘lib, о‘rin holi vazifasini bajaradi. 
Ko‘chada  tirik  bir  jon  kо‘rinmas,  hammayoq  jimjit  (O.YO.).  Besh  yigit 
odamlarning  kо‘ziga  tashlanmaslikka  tirishib,  qishloqdan  yakka-yakka  chiqishdi-
yu, tо‘qay ichida uchrashishdi (P.Q.). 
2.  Harakatning 
bajarilish 
paytini 
bildiradi. 
Qachon? 
sо‘rog‘iga 
javob 
bо‘lib, 
payt 
holi 
vazifasida 
keladi: 
Bobur 
bugun 
peshinda 
ishongan 
beklarini  
tо‘plab,  mashvarat  о‘tkazdi  (P.Q.).  U  yolg‘iz  farzandini  qorong‘i  tunda 
dо‘shman 
kо‘payib 
ketgan 
shaharga 
chiqarishni istamas edi (P.Q.).  
3.  Harakatning 
bajarilishi 
uchun 
obyekt 
bо‘lgan 
predmetni  bildiradi.  Nimada?  sо‘rog‘iga  javob  bо‘lib,  gapda  tо‘ldiruvchi 
vazifasida  keladi:  shunga  qaraganda,  yovning  rejalarida  kandaydir  bir 
о‘zgarish yuz bergan edi (P Q .). 
4.Harakatning bajarilish holatini ifodalaydi. Qanday? qay holatda? sо‘roqlaridan 
biriga  javob  bо‘lib,  ravish  holi  vazifasida  keladi:  Haydar  apil-tapil  kiyinib,  ariqdan 
hatlab  о‘tdi-da,  paxsa  devor  buylab  о‘sgan  olchalar  panasida  cholning  hovlisiga 
qaradi.О‘rin-payt  kelishigi  predmet  ma’nosini  bildirib,  kimda? nimada? sо‘roqlaridan 
biriga javob bо‘lsa, gapda  tо‘ldiruvchi, ish-harakatning  bajarilish  о‘rni, payti,  holatini 
bildirib,  qayerga?  qachon?  qanday?  sо‘roqlariga  javob  bо‘lsa,  gapda  hol  bо‘lib 
keladi. 

Download 2,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   245




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish