Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi yuqori molekulyar birikmalar kimyosi fanidan

5-laboratoriya ishi
Mavzu: Polimerlar molekulyar massasini viskozimetrikusul bilan aniqlash
Ishining maqsdi; Turli xil konsintrasiyali polimir eritmalari qovushqoqligini aniqlab, malekulyar massani hisoblash.
Reaktivlar: poliakrilamid, polivinilpirrolidon, polisitirol, polimetilmetakrilat yoki boshqa polimerlar (o’qituvchi tomonidan beriladi) ni ( 0,2gr/100 ml) konsentrasiyali eritmalari.
Jihozlar: thermostat, modifikasiyalangan Ubbelode viskozimetri , sekundomer, pipetka (10ml li), rezena naycha, rezena nok.
Ishning bajarilishi: Toza quritilgan viskozimetrga erituvchi quyiladi va sharchaning yuqori qismigacha naycha berkitilib turgan holda, rezina nok bilan kutariladi. Naychaning og’zi ochilganda erituvchi sharchadan viskozimetrning pastki qismiga oqib tusha boshlaydi. Sharning tepasiga qo’yilgan belgidan to kapilyarning yuqori qismidan oqib o’tish vaqti 3-4 marta sekundomer yordamida o’lchanadi. Shundan so;ng toza, quritilgan viskozimetrga birinchi eritma quyiladi. Eritmaning hajmi ( odatda 7-8 ml) viskozimetrning kapillyar, yuqori va pastki sharchalarning to’lishiga etarli bo’lishi kerak. Polimer eritmasi pipetka orqali aniq o’lchanishi lozim.
Birinchi quyilgan eritmani ham xuddi erituvchi bilan ishlangan tartibda viskozimetr sharchasidan o’tish davri o’lchanadi. Polimer eritmalarini suyultirish shu viskozimetrning o’zida bajariladi. Buning uchun dastlab olingan eritmaning ustiga teng hajmda pipetka orqali erituvchi quyiladi. 15-20 daqiqa eritmani muvozanatga kelguncha va uning harorat thermostat haroratiga tenglashguncha kutib turiladi. Eritmani suyultirish kamida 3 martaamalgam oshiriladi. Eritmaninh har bir konsentrasiyasida bajariladigan ishlar xuddi yuqorida bayon etilganidek bajariladi. Olingan natijalar quyidagi jadvalga yoziladi:

№	Eritmaning konsentra Siyasi	Tozaerituvchining oqish vaqti, sek, t0	Eritmaning oqish vaqti, sek, t1	nnis=t1/t0	nsol= t1/t0-1.	nkel.= nsol/C

Topshiriq:Olingan natijalardan nkel. Qovushqoqlikning konsentrasiyaga bog’liqlik grafigi chiziladi. Grafikdan xarakteristik qovushqoqlik topiladi va Mark-Kun-
Xauvink tenglamasi [n]=KM^a dan foydalanib, polimerning molekulyar massasi hisoblanadi.