Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi noorganik kimyo fanidan


Kremniyning vodorodli birikmalari. (Silanlar)



Download 10,98 Mb.
bet140/191
Sana31.12.2021
Hajmi10,98 Mb.
#267598
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   191
Bog'liq
Ноорганик кимё мажмуа

Kremniyning vodorodli birikmalari. (Silanlar)

Umumiy formulasi SinH2n +2 bo‘lib, n=1 – 8 .Bular kremnovodorod deb ham ataladi. (uglevodorodlarga o‘xshash): SiH4 – monosilan, Si2H6 – disilan, Si3H8 – trisilan, Si4H10 - tetrasilan bog‘i C – C bog‘iga nisbatan ancha kuchsizligi sababli kremniy atomlari o‘zaro uzun zanjirli (- Si – Si – Si - ) birikmalar hosil qilish xususiyatiga ega emas.Silanlar uglevodorodlarga nisbatan birmuncha beqaror. Dastlabki ikki vakili gaz, qolganlari yengil uchuvchan zaharli suyuqliklar bo‘lib, suv ta’sirida parchalanadi. Spirt, benzin, oltingugurt va vodorodda eriydi, kislotalar bilan (HCl bundan mustasno) reaksiyaga kirishmaydi, galogenlar bilan portlab reaksiyaga kirishadi, ishqorlar bilan birikadi.



Monosilan – SiH4 triyetoksilanni 20-800C da natriy ishqori ta’sida parchalab olinishi mumkin. Uni metallar silitsidlariga kislota yoki ishqor ta’sir ettirib olish mumkin:

Mg2Si + 4HCl = SiH4 + 2MgCl2

Monosilan havoda o‘z – o‘zidan oksidlanib (yonib), kremniy dioksid bilan suvga aylanadi:

SiH4 + 2O2 = SiO2 + 2H2O

Suv ta’sirida esa kremniy dioksid bilan vodorod hosil bo‘ladi:

SiH4 + 2H2O=SiO2 + 4H2

Ushbu reaksiya ishqoriy muhitda yana ham tezroq boradi:

SiH4 + 2NaOH + H2O = Na2SiO3 + 4H2

SiH4 = Si + 2H2 (400 – 10000C)

SiH4 + 2H2O(issiq) = SiO2 + 4H2

SiH4 + 4NaOH(kons) = Na4SiO4 + 4H2

SiH4 + 2O2 = SiO2 + 2H2O

3SiH4 + 8 KMnO4 = 8MnO2 + 3SiO2 + 8KOH + 2H2O

Kremniyning elektromusbat elementlar, asosan metallar bilan hosil qilgan birikmalari silitsidlar deyiladi. Ishqoriy va ishqoriy yer metallar, mis va rux gruppachalari metallari bilan bergan silitsidlari suv bilan parchalanadi, kislota va ishqorlar bilan ta’sirlashadi. Havoda qizdirilganda va galogen bug‘lari ta’sirida alangalanadi. Bug‘ yoki eritilgan oltingugurt, fosfor, selen va tellur bilan reaksiyaga kirishadi.

Metallarning silitsidlari kremniy va metallar aralashmalarini qizdirish (500-12000C), metallar oksidlarini Si yoki SiO2 bilan aralashtirib qizdirish, metallarni SiCl4 va H2 bilan reaksiyaga kiritish yoki K2SiF6 hamda metall oksidlari aralashmasini elektroliz qilish yo‘li bilan olinadi.Temir, marganets, bor silitsidlari, volfram va molibden disilitsidlari ana shunday usul bilan tayyorlanadi va ko‘plab ishlatiladi.

Silitsidlar kermetlar komponenti, issiqlik va korroziyaga chidamli futerovkalar tayyorlash uchun xomashyo hioblanadi.




Download 10,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   191




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish