Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi noorganik kimyo fanidan

2N₂O= 2N₂+O₂

N₂O ga tegishli giponitrit kislotasi (H₂N₂O₂) ma’lum. Bu oksid betaraf oksid va u suv bilan ta’sirlashmaydi. Shuning uchun giponitrit kislota bilvosita usullar bilan olinadi. Giponitrit kislota quyidagicha tuzilishga ega.

Giponitrit kislotasi gidroksilaminga nitrit kislotasini ta’sir etib olinadi:

NH₂OH+HNO₂= H₂N₂O₂+ H₂O

Agar kumush giponitritiga ham kuchli kislotalar ta’sir etganda giponitrit kislota olish mumkin:

Ag₂N₂O₂+2HCl= H₂N₂O₂+ 2AgCl

H₂N₂O₂ erkin holda uchramaydi. U ikki asosli kislota:: K1=10-8, K2=10-12. Lekin uning tuzlari ma’lum - Ag₂N₂O₂; PbN₂O₂.

N₂O tibbiyotda narkoz sifatida ishlatiladi. U “kuldiruvchi gaz” ham deyiladi, chunki u bilan nafas olinsa mast qiladi va kishi xursand bo‘lib kula boshlaydi. Kattaroq dozada ishlatilsa kishi og‘riqni sezmaydi. Ana shu tufayli jarrohlik amaliyotida narkoz sifatida kislorod bilan aralashtirib qo‘llaniladi. Uning eng yaxshi tarafi organizm uchun bezararligidir.