Qarshi davlat universiteti kimyo kafedrasi noorganik kimyo fanidan

Poliatomli birikmalar- Н₂S_n tarkibli birikmalar (n ning qiymati 2-8 oralig‘ida) sulfanlar deb nom olgan va sulfan tarkibidagi oltingugurt atomlari soni old qo‘shimcha sifatida sulfan nomiga qo‘shib aytiladi (Н₂S₃ trisulfan, H₂S₆ is geksasulfan va hokazo).

Uzun zanjirli sulfanlar Н₂S₂ molekulasiga, disulfur dixlorni S₂Cl₂ ta’sir ettirib ham olinadi (oltingugurt monoxlorid deb ham ataladi).

Sulfanlar termodinamik jihatdan Н₂S va oltingugurtlarga parchalanishga moyildir.

Metall polisulfidlarni olish uchun metallning ammiakdagi eritmasi mo‘l miqdordagi oltingugurt bilan ta’sirlashtiriladi yoki metall sulfid suyuqlanmasining oltingugurt bilan ta’siri natijasida olinadi.

Polisulfid anionlari metallar bilan koordinatsion birikmalar hosil qiladi va shunday birikmalarda ular bidentant ligand hisoblanadi. Masalan, quyida S₅^2- ionining titan bilan hosil qilgan kompleks birikmasi keltirib o‘tilgan.

S, Sе yoki Те tarkibli kationlar bir necha asrlar buyon ma’lum bo‘lgan. Shu birikmalar orasida S₄²⁺ alohida o‘ringa ega bo‘lib to‘rtburchak ko‘rinishiga ega va quyida uning struktura formulasi tasvirlangan.

S, Sе, yoki Те larning poliatom kationlari quyidagi yo‘llar bilan olinishi mumkin:

S₄²⁺, Sе₄²⁺ va Те₄²⁺ planar tuzilishga ega bo‘lishiga qaramay, С₈²⁺, Се₈²⁺, va Те₈²⁺ lar bir tekislikda joylashmaydi va quyidagicha tuzilishga ega.

Bundan tashqari bu elementlarning S₁₉²⁺, Sе₁₀²⁺, va Те₆²⁺ tarkibli kationlar ham ma’lumdir.