Qarshi davlat universiteti jahon tarixi kafedrasi tarix falsafasi va tarix o

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Dunyo va insonning o'rta asrlardagi tushunchalari tushuntirib bering.
   
2. 
   Abadiyat va vaqt to'g'risidagi o'rta asr tushunchalari aytib bering.
   
3. 
   O'rta asr tarixi teologiyasida taraqqiyot g'oyasi xaqida fikrlaringiz.
   
4. 
   O'rta asr tarixshunosligining tavsifiy xislatlari ayting.
   

4-mavzu. Uyg'onish va ma'rifat davri tarix falsafasi falsafasi.
Ilk Uyg'onish davri. Uyg'onish davri dunyoqarashining o'ziga xos xususiyatlari. Renessans gumanizmi. Jamiyat va shaxs. Uyg'onish tarixiyligi. Tarixiy vaqtning kashf etilishi. Uyg'onish davri tarixiy fikrining asosiy yo'nalishlari. Gumanistlar tomonidan ilgari surilgan yangi tarixiy davrlashtirish – Antik (qadimiy) davr, O'rta asrlar va Yangi zamon. Tarixning diniy kontseptsiyasidan chekinish. Ratsionalistik paradigmaning paydo bo'lishi. Yagona va o'zgarmas inson tabiatining muammosi va bundan kelib chiqadigan universal qonunlarni qidirish. Tyurgo va Kondorsening ijtimoiy taraqqiyot qonuni haqidagi qarashlari. Tarixiy rivojlanish sharoitida hokimiyat tabiati, davlat hokimiyati va tartib shakllari haqida turli g'oyalarning paydo bo'lishi. J. Vikoning siklik rivojlanish qonunlari haqidagi g'oyalari. A. Barnav - jamiyat rivojlanishi tufayli qonunlar va munosabatlarning eskirishi.
Volьter - tarixdagi buyuk shaxsning roli. Monteskьe - geografik sharoitlardagi farq. Golьbax - "fikrlar dunyoni boshqaradi". Bekonning insoniy bilimlarni she'riyat, tarix va falsafaga ajratishi. Dekart - "tarix haqiqiylikdan qochish sifatida", tarixiy skeptitsizm, tarixning ziddiutilitar g'oyasi, tarix tasavvur o'yinidir. Kartezianlikning paydo bo'lishi. Ziddikartezianlik - Lokk, Berkli, Yum. Ma'rifat davri tarix falsafasining asosiy yutug'i - taraqqiyot g'oyasi.
Tayanch iboralar: Uyg'onish davri dunyoqarashining tavsifiy xislatlari. Uyg'onish davri insonparvarligi. Jamiyat va shaxs. Uyg'onish davri tarixchiligi. Tarixiy vaqtning ochilishi (kashf qilinishi). Uyg'onish davrida tarixiy fikrning asosiy yo'nalishlari. A. Valla. F.Patritsi. L.Leruaa. N.Makiavelili. J.Boden.