Qarshi davlat universiteti jahon tarixi kafedrasi tarix falsafasi va tarix o

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI

«TASDIQLAYMAN» _______________ D.Nabiyev 2021 yil «___» _________

TARIX FALSAFASI VA TARIX O‘QITISH METODIKASI

FANINING O‘QUV DASTURI

Bilim sohasi:		200000 –San’at va gumanitar fanlar
Ta’lim sohasi:		220000 – Gumanitar fanlar
Ta’lim yo‘nalishi:		60220300 - Tarix (mamlakatlar va yo’nalishlar bo’yicha)

Fan/modul kodi TTMB306		O‘quv yili 2022-2023 2023-2024		Semestr 4 -5			ECTS - Kreditlar 4-semestr– 4 5-semestr–4
Fan/modul turi Majburiy			Ta’lim tili O‘zbek			Haftadagi dars soatlari 4- semestr – 4 5- semestr – 4
1	Fanning nomi		Auditoriya mashg‘ulotlari (soat)		Mustaqil ta’lim (soat)			Jami yuklama (soat)
	Tarix falsafasi va tarix o‘qitish metodikasi		4- semestr –60 5- semestr – 60		4-semestr– 60 5-semestr –60			120 120
2	I. Fanning mazmuni Fanni o‘qitishdagi maqsad – talabalarga tarixiy bilimlarning nazariy asoslarini, tarix falsafasi va metodologiyasining asosiy tushunchalari, tarix aniqlovchisi va tarixiy tadqiqot usullarini, eng qadimgi davrdan hozirgi kunlargacha bo‘lgan jahon falsafiy-tarixiy tafakkuri rivojlanishining asosiy omillari va yo‘nalishlarini, tarixiy-falsafiy fikrlashni, tarixiy qarashlarning jamiyat rivojlanishiga qo‘shgan hissasini va ahamiyatini o‘rgatish avvalo ta’lim – tarbiyaning uzviy birligini, o‘qitish davomida talabalarni g‘oyaviy – mafkuraviy saviyasini muttasil o‘sib borishini ta’minlash. Yoshlarga tarixdan puxta bilim berish, ularni mustaqil Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalash. Fanning vazifasi – talabalarga tarix falsafasi va metodologiyasiga uslubiy yondashuv hamda tarixiy, ilmiy dunyoqarashini shakllantirish, tarix o‘qitish metodikasi nazariyasini chuqur o‘rgatish, hamda metodikani o‘qitish jarayonining tarkibiy qismlari, maqsadi, mazmuni, o‘qitish uslublari, natijalari o‘rtasidagi bog‘lanishlarni asoslab berish. Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari) II.I. Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi: 1-MODUL 1-mavzu: Tarix falsafasi fanining predmeti, maqsadi va vazifalari Tarix falsafasi va metodologiyasi predmeti. Tarixshunoslik muammolari. Tarix nima degan savol bo'yicha turli xil tushunchalar: fan, san'at, fikrlashning alohida shakli. Muammoning zamonaviy ko'rinishi va o'tmish kontseptsiyasi. Metodologiya tarixiy tadqiqotlarni o'rganish fani sifatida. Metodologiya tarixiy tadqiqotlarni o'rganish fani sifatida. Tadqiqot usullari. 2-mavzu. Antik davr tarix falsafasi Yunon-rim mutafakkirlari tarixning tabiati to'g'risida. Teokratik tarix va afsona. Gerodot tomonidan ilmiy tarixning yaratilishi. Yunon tafakkuridagi tarixga qarshi tendentsiya. Tarixning mavzusi va mohiyati haqida yunoncha ta'limot. Yunonistonning tarixiy usuli va uning chegaralari. Logograflar. Gerodot - "tarix otasi". Fukidid. Ellin davri va uning Yunon olamiga ta'siri. Antik faylasuflar va tarixchilar tomonidan ilgari surilgan tarixga ta'sir ko'rsatuvchi omillar: moddiy va ijtimoiy omillar, psixologik, axloqiy va ma'naviy sabablar, inson tabiatining xususiyatlari, tarixiy fatalizm. Tarixni tushunish ellinistik an'anasinining Rimga o'tishi. Polibiy "Tarix". Tit Liviyning asarlari. Tatsitning "Annallar" va "Tarix" asarlari. Ammian Martsellin - "so'nggi Rim tarixchisi". 3-mavzu. O'rta asrlar tarix falsafasi Xristian g'oyalarining ta'siri. Xristian tarixshunosligining o'ziga xos xususiyatlari. O'rta asr tarixshunosligi. Tarixning xristian ilohiyoti. Uning asosiy printsiplari: dualizm, providentsionalizm, esxatologiya. Tarixning yangi xronologiyasining paydo bo'lishi. Avreliy Avgustin "Xudo shahri to'g'risida". O'rta asrlarda dunyo va odamni his etish. Boetsiyning O'rta asrlar Yevropa madaniyatining shakllanishidagi o'rni. O'rta asrlar fazosi. O'rta asrlarda abadiylik va vaqt haqidagi g'oyalar. Jamiyat va shaxs. O'rta asr tafakkurining simvolizmi (ramzliligi). Tarixning o'rta asrlar teologiyasida rivojlanish g'oyasi. O'rta asrlardagi tarixiy bilimlarning tuzilishi. O'rta asr tarixshunosligining o'ziga xos xususiyatlari. Ikki janrning paydo bo'lishi - yilnomalar (annallar) va tarix (amallar).