Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Ulug’vorlik-axloqiy tushuncha. U tabiatda, jamiyatda, inson faoliyati mahsulotlarida jamlangan.
Umuminsoniy qadriyatlar – insoniyat tomonidan yaratilgan umuminsoniy manfaatlarga va xalqlarning o‘zaro hamjihatlikda yashashlari va rivojlanishlari uchun xizmat qiladigan umuminsoniy ahloq, xalqaro siyosiy, iqtisodiy, madaniy, ilmiy, falsafiy, diniy munosabatlar tajribasi, malakalari o‘zida mujassamlashtiruvchi tushuncha.
Uyat insonning o‘zini o‘zi yaxshi ko‘rishiga asoslangan va tanbeh eshitishdan cho‘chishi tufayli paydo bo‘ladigan qayg‘uning bir ko‘rinishidir.
Vatanparvarlik - kishilarning ijtimoiy va ma’naviy-axloqiy xislatlarining, fazilatlarining yuksak namoyon bo‘lishidir.
Vayronkor (buzgunchi) g’oya — yovuzlik va jaholatga, ayrim jinoyatkor kuchlarning hukmronligini o‘rnatishga xizmat qiladigan, insonlar, millatlar va jamiyatning mustaqilligiga, erkinligiga, ijodkorligiga zid bo‘lgan g‘oyalar majmuini ifodalovchi tushuncha
Versiya – (lot. Versio – aylantirish, boshqa shaklga keltirish; frantsuzcha –versio – tarjima, izohlab berish) – biron fakt, hodia va voqeaning bir-biridan farq qiladigan bir necha turini turlicha tahminiy izohlashga aytiladi. Versiya xususiy gipotezaning bir turidir.
Vijdon-axloqiy tushuncha, yaxshilik nima-yu, yomonlik nimaligiga javob beradigan ichki ishonch, o‘z hatti-harakatlari uchun axloqiy mas’uliyatni anglash.
Volyuntarizm – lotincha «volyuntas» iroda so’zidan olingan
vositali isbotning bir turi bo`lib, tezisning to`g’riligi bevosita argumentdan (asosdan) keltirilib chiqarilmaydi, balki unga qarshi bo`lgan tezisning (antitezisning) xatoligini isbotlash orqali dastlabki tezisning to`g’riligi isbotlanadi.
Vositasiz va vositali isbot – isbotlash usuliga ko`ra isbotlar vositasiz va vositaliga bo`linadi. Vositasiz isbotda tezisning to`g’riligi bevosita asoslar (dalillar) dan kelib chiqadi. Vositali isbotda esa tezisning to`g’riligi antitezisning xatoligini tasdiqlash yo`li bilan asoslab beriladi. Masalan: Aning jinoyat qilmaganligini isbotlash uchun «fuqaro A. jinoyat qilgan» degan tezisning xatoligini isbotlash asosida birinchi tezisning to`g’riligini asoslaymiz. Bu ikki xil bo`ladi: apogogik vositali isbot (q), ayiruvchi vositali isbot. Ayiruvchi vositali isbotda bir necha imkoniyatdan bittadan qolgani xato ekanini isbotlash yo`li bilan tezis asoslab beriladi.