Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti

MOVAROUNNAHR (ar.) – arabcha so’z bo’lib, lug’aviy ma’nosi daryo orqasidagi yer degan ma’noni bildiradi. Arablar O’rta Osiyoni bosib olgandan keyin Amudaryodan shimolgacha qarab cho’zilgan O’rta Osiyo yerlarini Movarounnahr deb atashgan.
NAXSHAB – Qashqadaryo vohasi etagining qadimgi nomlanishi (hozirgi Qarshi vohasi). Nashxab haqidagi dastlabki ma’lumotlar V asrda Xitoy yilnomasida qayd qilingan.
NOXIYA (ar.) – XIV-XVI asrlarda O’rta Osiyo sarhadida ma’muriy bo’linish tushunchasi hisoblanib, kichik ma’muriy bo’linmani anglatgan.
OLTIN O’RDA – tarixiy manbalarda Jo’ji ulusi deb ham yuritiladi. XIII asrning 40- yillarida Chingizxonning nabirasi Jo’jixonning o’g’li Botuxon (1208-1255) tomonidan bosib olingan Sharqiy Yevropa Jo’ji ulusiga qo’shilgach, tashkil topgan davlat Oltin O’rda deb atalgan. Oltin O’rdaga quyi Dunay va Fin qo’ltigidan to Irtish havzasi va Obning quyi oqimigacha, Qora, Kaspiy, Orol dengizlari hamda Balxash ko’lidan Novgorod yerlarigacha bo’lgan joylar kirgan.
RUM – Rim imperiyasining o’tmishda Sharq va O’rta Osiyoda keng tarqalgan nomi. Mil.avv. IV asrda Rim imperiyasi parchalangach, «Rum» atamasi Vizantiyaga nisbatan qo’llaniladigan bo’ldi. XIII-XV asrlarda musulmon tarixchilari Vizantiyani Rum deb ataganlar.
SAKLAR (SHAKLAR) – mil.avv. 1- ming yillik va milodning boshlarida O’rta Osiyo va Sharqiy Turkistonning shimoli-sharqiy rayonlarida yashagan chorvador qabilalar. Massagetlar va skiflarga qardosh.
SALAVKIYLAR DAVLATI - Yaqin va O’rta Sharqdagi yirik davlat. Aleksandr Makedonskiy tuzgan imperiya tanazzulga uchragach, uning lashkarboshilaridan bo’lgan Bobil satrapiyasining diodoxi Salavk I Nikotor asos solgan. Salavk Midiya, Suziana, Persiyani, keyinchalik Baqtriyani bosib olgan. Mil.avv. III asrda O’rta Osiyoda mustaqillik uchun kurash boshlanib, uning natijasida Grek- Baqtriya podsholigi va Parfiya davlati tuzildi.
SALJUQIYLAR – XI-XIV asr boshida Yaqin va O’rta Sharqdagi bir necha davlatlarida hukmronlik qilgan sulola. Sulola nomi ko’chmanchi turk-o’g’iz qabilasi boshlig’i Saljuq nomidan olingan. Ushbu qabila X asr oxirlarida Zarafshon vodiysiga ko’chib kelgan va somoniylar ijozati bilan Buxoroning Nur atroflarida ko’chib yurgan. XI asr boshida G’aznaviylar davlatidagi ijtimoiy qarama-qarshiliklardan foydalangan saljuqiylar Xurosonni egallab, Saljuqiylar davlatini barpo etganlar.