Qarshi davlat universitet ijtimoiy fanlar kafedrasi «tasdiqlayman»

Ikkinchidan, g‘oya oldin mavjud bо‘lmagan, о‘zida yangilikni tashuvchi xususiyatga ega bо‘lgan fikrdir.
Uchinchidan, g‘oya oldin paydo bо‘ladi, undan keyin g‘oyalar asosida mafkura, mafkura asosida tizim, siyosat paydo bо‘ladi.
Ilmiy-falsafiy adabiyotlarda “g‘oya”, “m afkura”, “ideya” va “ideologiya” tushunchalari ishlatilmoqda. Ideya va ideologiya kо‘proq g‘arb davlatlarida hamda rus tilidagi manbalarda uchraydi. “Ideya” iborasi yunon tilidagi “idea” sо‘zidan olingan “ideologiya” sо‘zi uchun о‘zak bо‘lib hisoblanadi. Ideologiya (idea-g‘oya, tushuncha, logos-ta’limot) atamasi esa g‘oyalar tо‘g‘risidagi ta’limotni anglatadi va ikki xil ma’noda ishlatiladi.
1. G‘oyalarning mazmuni, shakllanishi, ahamiyati tо‘g‘risidagi bilimlarni ifodalaydi va ilmiy soha hisoblanadi.
2. Muayyan g‘oyani amalga oshirish, maqsadga yetish usullari, vositalari, omillari tizimini anglatadi.
Sog‘lom va nosog‘lom, ezgu hamda yovuz, bunyodkor yoki vayronkor g‘oyalar insoniyat tarixi misolida kо‘plab uchraydi. G‘oyalarning oddiy fikrlardan farqi shundaki, bular garchi tafakkurda paydo bо‘lsada, keng jamoatchilikning, muayyan ijtimoiy qatlamning maqsadlarini ifoda etadi. Ularning ishonchi va e’tiqodiga aylanib, e’tirof etilganligini bildiradi, inson va jamiyat ruhiyatiga, hatto ularning tub qatlamlarigacha singib boradi. G‘oya shunday quvvatga egaki, u odamlarning ichki dunyosigacha kirib borib, uni harakatga keltiruvchi, maqsad sari yetaklovchi ruhiy-aqliy kuchga aylanadi. Ularni muayyan maqsadga yо‘naltiradi, safarbar etadi, jipslashtiradi, hamjihat va hamkorlikka undaydi.
Har qanday g‘oya ijtimoiy ahamiyat kasb etib, odatda muayyan g‘oyalar, alohida olingan shaxslar ongida paydo bо‘ladi. Ma’lum bir muddatdan keyin esa jamiyatning turli qatlamlariga tarqaladi, turli elatlar va millatlar orasida yoyildi, yangi avlod jamiyatda mavjud g‘oyalar ta’sirida tarbiyalanadi. Muayyan qarashlar va g‘oyalarni о‘z e’tiqodiga singdiradi, о‘z navbatida yangi g‘oyalarni yaratadi va targ‘ib qiladi. G‘oyalar milliy-madaniy merosni, umuminsoniy qadriyatlarni, ijtimoiy-ma’naviy hayotni, tevarak olamni о‘rganish, bilish jarayonida dunyoga keladi. Ijtimoiy ongning barcha shakllari ilm-fan, falsafa, din, san’at va adabiyot, axloq, siyosat va huquq-muayyan bir g‘oyalarni yaratadi, ularga tayanadi va ularni rivojlantiradi.