Qарши-2007 Taqrizchilar: I f. n dots. Sh. Karimov

7.3. Boshqarishning sotsial-ruxiy usullari

Sotsial-ruxiy usullarning asosiy maksadi jamoalarda soglom ijtimoiy-ruxiy muxitni yaratishdir. Bu usulda ijtimoiy–ma‘naviy vaziyatga ta‘sir etish yo’li bilan kishilarning fe‘l-atvori, ruxiyatni xisobga olib ularning ijtimoiy (sotsial) talablarini kondirish orkali boshkarishni bildiradi.

Boshkacha kilib aytganda, sotsial-ruxiy usullar bu ishlab chikarish jamoalarini, ulardagi «psixologik vaziyatni», xar xodimning shaxsiy xususiyatlarini o’rganishga asoslangan usullardir.

Boshkarishning sotsial-ruxiy usullari kuyidagi muammolarni xal kilishga karatilgan:

1.	Kishilarning sotsial-ruxiy xususiyatlari, chunonchi, kobiyatlari, mijozlari, xarkatlari va xokozolarni xisobga olgan xolda mexnat jamoalarini tashkil toptirish. Buning natijasida jamoani rivojlantirish, ishlab chikarish samaradorligini oshirish maksadida xamkorlikda ishlash uchun ko’lay shart-sharoitlar yaratiladi.
2.	Sotsial yurish–turish me‘yorlarini o’rnatish va rivojlantirishga yaxshi va namunali an‘analarni ko’llab-kuvvatlash va milliy urf-odatlarni joriy etish xamda jamoa ongini ustirishga yordam beradi.
3.	Sotsial rivojlantirishni va kishilarning intilishini, tashabbusini ragbatlantirish, umumiy ta‘lim darajasini oshirish, madaniy, ma‘naviy va ma‘rifiy o’sish, malaka oshirish, estetik ravnak va mexnatga ijodiy munosabatni ta‘minlaydi.
4.	Kishilarning madaniy va sotsial-maishiy extiyojlarini kondirish, chunonchi, uy-joylar, bolalar bogchalari, klublar, prafilaktoriylar, sport ishootlari va xakozolarni kurishga sharoit to’gdiradi.
5.	Mexnat jamoalarda talabchanlik, o’zaro yordam, intizomni buzuvchilarga murosasizlikdan iborat soglom sotsial-psixologik muxitni vujudga keltirish va uni ko’llab-kuvvatlashga sharoit tugdiradi.
6.	Odamlarning o’z mexnatidan, tanlangan mutaxassisligi va kasbidan konikishlari uchun, ishlab chikarish samaradorligi va ish sifatini oshirish uchun shart-sharoitlarini vujudga keltiradi.

Bu muammolarni yechimi boshkarishning yanada yumshok, samarali bo’lishini talab kiladi.

Nazorat va muhokama uchun savollar

1. 
   Boshkaruv usuli nima?
   
2. 
   Funktsional tizimosti obektlarini boshkarish usuli deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   Tashkiliy-ma‘muriy usullarini boshkarishdagi axamiyati kanday?
   
4. 
   Tashkiliy-ma‘muriy usullarining shakllarini ko’rsating?
   
5. 
   Tashkiliy ta‘sir ko’rsatish kanday amalga oshiriladi?
   
6. 
   Farmoyish berishning moxiyati nimadan iborat?
   
7. 
   Manfaatlarning boshkarishdagi o’rni va turlari?
   
8. 
   Boshkarishning iktisodiy usullarini moxiyati nimalardan iborat?
   
9. 
   Boshkarish kanday iktisodiy vositalari mavjud?
   
10. 
    Sotsial-ruxiy usullarning moxiyati nimalardan iborat?