Qarori jinoyat-ijroiya qonunchiligini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘G‘risida

2019 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasi jinoyat-ijroiya qonunchiligini takomillashtirish

KONSEPSIYASI

1997-yilda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat-ijroiya kodeksi qonun ustuvorligi va javobgarlikning muqarrarligi tamoyilini ta’minlash, mahkumlarning huquqlari, erkinliklari hamda qonuniy manfaatlarini ishonchli himoya qilish, ular tomonidan qayta jinoyat sodir etilishining oldini olish maqsadida tarbiyalash va axloqan tuzatish uchun huquqiy poydevor bo‘lib xizmat qildi.

So‘nggi yillarda jazoni ijro etish tizimini takomillashtirish bo‘yicha qator choralar qabul qilindi. Xususan, mahkumlarning huquqlariga so‘zsiz rioya etish, ularning sha’ni va qadr-qimmatini hurmat qilish, ushbu sohada korrupsiya va mansab vakolatini suiiste’mol qilish holatlariga barham berish, jazoni ijro etish muassasalarining moddiy-texnika bazasini mustahkamlash bo‘yicha kompleks tadbirlar amalga oshirildi.

Jazoni ijro etish tizimida ta’lim muassasalarining faoliyati tubdan isloh qilindi, mahkumlarni o‘qitish jarayoniga innovatsion pedagogik texnologiyalar joriy etildi, birinchi navbatda, voyaga yetmaganlar va kasb-hunarga ega bo‘lmagan mahkumlarni kasbiy tayyorlash mexanizmlari qayta ko‘rib chiqildi.

Jazoni ijro etish muassasalari faoliyatida zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini, mahkumlarni nazorat qilishning zamonaviy texnika vositalarini, shuningdek, ular uchun masofali video-uchrashuv tashkil etish imkonini beruvchi videokonferensiya tizimini joriy etish va qo‘llash bo‘yicha keng chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.

Mahkumlarning mehnat bilan bandligini samarali ta’minlash maqsadida jazoni ijro etish muassasalarida ishlab chiqarish faoliyatini rivojlantirish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar qabul qilinmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo‘yicha vakili (Ombudsman)ning jazoni ijro etish faoliyatini monitoring qilish borasidagi vakolatlari kengaytirildi.

Shu bilan birga, jinoyat-ijroiya amaliyoti tahlili, shuningdek, jamoatchilik bilan bevosita muloqot natijalari quyidagi huquqiy mexanizmlarni yanada takomillashtirish zarurligini ko‘rsatmoqda:

mahkumlar huquqlarini ishonchli himoya qilishni ta’minlash, ular tomonidan qayta jinoyat sodir etilishining oldini olish, ularda qonunga itoatkor xulq-atvorni, inson, mehnat va ijtimoiy turmush qoidalari hamda an’analariga hurmat munosabatini shakllantirish;

ozodlikdan mahrum etish bilan bog‘liq bo‘lmagan jazolarni ijro etish, shartli hukm qilingan va jazoni o‘tashdan muddatidan ilgari shartli ozod qilingan shaxslarning xulq-atvori ustidan samarali nazoratni amalga oshirish;

jazoni ijro etish muassasalari faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini o‘rnatish, ularning jazoni ijro etish muassasalaridan ozod qilingan shaxslarni ijtimoiy moslashtirishda fuqarolik jamiyati institutlari bilan uzviy hamkorligini ta’minlash.

Yuqoridagilar davlat jinoyat-ijroiya siyosatining quyidagi asosiy jihatlarni nazarda tutuvchi mutlaqo yangi ustuvor yo‘nalishlarini ishlab chiqish va amalga oshirishni talab etadi: