Qаrаqаlpаqstаn respublikаsi ministrler ken’esi jаnindаg’i ortа arnаwli bilimlendiriw bаsqаrmаsi

105-shınıg’ıw. Oqın’. Antonimles ra’wishlerdi tawıp aytın’. Olardın’ qanday ga’plerdin’ quramında qollanılg’anın ha’m ga’ptin’ mazmunına qatnaslı antonim bolıp qollanılıwın tu’sindirin’.
1. Mekteptin’ o’zi ba’lent jerde salıng’anlıqtan, awıl pa’ste qalıp qoyg’an. Yag’nıy mektep joqarıda, awıl to’mende. 2. Burın mekteptin’ peshi qoydın’ ko’ni menen qızdırılatug’ın edi. Endi saban jag’ıladı. 3. Arbakesh otıratug’ın jer eki adamg’a mol boladı da, al u’sh adamg’a tar. 4. Onın’ qatnaytug’ın jeri jaqın emes, alıs edi. 5. Da’slep olar sol jerdegi taslardı terip alıp, alısqa ılaqtırıp tasladı. Son’ A’jimurattın’ «Qara jal» dep laqap qoyg’an gu’rresin noqtalawg’a tuwra keldi. 7.Sultamurat aldında baratır, Axantay bolsa artta kiyatır (Sh.A.).


Test sorawları
1. O’zgelik da’reje jasawshı qosımtanı tabın’.
a) -In//-in,-n, -ıl//-il, -l.
v) -Dır//-dir, -g’ız//- giz, -qız//- kiz, -ıt//- it, -t
s) -ıs//-is,-s, -las//-les
d) -ıt//-it, -ıs//is, -s
e) -ıl//-il, -l.
2. Qaysı qatarda tilek meyildin’ qosımtası durıs berilgenin anıqlan’.
a) -ın//- in, -sın//-sin
v) -sa//-se, -san’//-sen’
s) -ayın//-eyin (ayıq eyik), -g’ay//-gey.
d) -maqshı//-mekshi (paqshı//-pekshi)
e) -man//-men, -g’ay//-gey
3. -(a/-e, -y) jaq, -maqshı//-mekshi qosımtalarının’ qaysı ma’ha’ldin’ qosımtası ekenin belgilen’.
a) O’tken ma’ha’l
v) Keler ma’ha’l
s) Ha’zirgi ma’ha’l
d) A ha’m S juwap durıs
e) Hesh ma’ha’lde de kelmeydi
4. Hal feyil jasawshı qosımtalar qaysı qatarda durıs berilgenin anıqlan’.
a) -g’an//-gen, -tug’ın, -ar//-er, -r
v) g’anday//-gendey, -g’an//- gen
s) -ıp//-ip,-p, -a, -e, -y, -g’ansha//-genshe, -g’alı//- geli
d) -ıw//-iw, -maq//- mek, -maqshı//-mekshi
e) -ar//-er, g’an//-gen, -g’anday//-gendey
5. Edi, eken, emes feyillerinin’ qanday feyillerdin’ toparına kiretug’ının tabın’.
a) Tolıq ma’nili feyil
v) Ko’mekshi feyil
s) Tolıqsız feyil
d) Kelbetlik feyil
e) Atawısh feyil
6. -ma//-me, emes, joq formalarının’ qanday feyillerdin’ ma’nilerin bildiretug’ının belgilen’.
a) Bolımlı feyil
v) Ko’mekshi feyil
s) Bolımsız feyil
d) Betlik feyil
e) Betlik emes feyil.
7. Sın ra’wishlerinin’ qaysı qatarda berilgenin anıqlan’.
a) artta, keyinde, joqarıda, to’mende, alısta, uzaqta
v) biykarg’a, ilajsızdan, jorta, qasaqana, bosqa.
s) bıyıl, bıltır, bu’gin, keshe, azanda, tu’ste
d) tez, jıldam, da’rhal, a’ste, aqırın
e) az, ko’p, mol, bir talay, az-azdan.
8. Orın ha’m waqıt ra’wishleri berilgen qatarlardı tabın’
a) jıldam, tez, shaqqan-shaqqan
v) usı jerde, tog’ayda, joqarıda
s) jorta, qasaqana, arnap
d) bayag’ıda, burında, o’tken jılı
e) a’dewir, ko’p, birtalay