Qaraqalpaq filologiyasi fakulteti qaraqalpaq til bilimi kafedrasi

Dizbekli qospa gáptiń irkilis belgileri

Dizbekli qospa gáp dizbeklewshi dánekerler arqalı dúziledi. Dizbeklewshi dánekerler arqalı dúzilgen qospa gápierdiń eki komponentli hám kóp komponenti bolıp keliwi olardıń strukturalıq ózgesheligin belgileydi. Eki komponentli hám kóp komponentli bolıp keliwine qaray, jabıq hám ashıq strukturalı dizbekli bolıp bólinedi.

Dizbekli qospa gáplerdiń jay gápleriniń arasına tómendegi ja daylarda irkilis belgileri qoyıladı:

Dizbekli qospa gáptiń jay gápleri biriktiriwshi (hám, jáne) dánekerlerinen basqa, qarsılas, gezekles dánekerleri arqalı baylanısıp kelgende, aralarına útir qoyıladı. Bul ja dayda útir da/de, ta/te dánekerlerinen keyin qoyıladı da, basqa dánekerlerden aldın qoyıladı: Waqıttı ótkeriw ushın shofyor gá átirapına ser saladı, geyde alda sozılıp atır an jol a qaraydı. (J.Saparov). Ya Sonabay sógip azaplap otır da, ya tol atıp atır (Ó.Ayjanov).