Qamashi tumani xtmfmt va te bo’limiga qarashli 10-maktabning tarix fani o’qituvchisi Eshqobilova Zulfiyaning

Yangi dars mavzusining mundarijasi.

O’qituvchi dars mavzusi va maqsadini e’lon qiladi hamda ushbu

mavzuni o’rganayotganda o’quvchilar egallaydigan bilimlar va ko’nikmalari sanab o’tadi.

Yangi mavzu mundarijasini oldindan doskaga yoki vatman

qog’oziga yozib qo’yishi zarur.

1. 
   Ellada va Eron.
   
2. 
   Marafon jangi.
   
3. 
   Fermopil jangi.
   
4. 
   Salamin jangi.
   

8. 
   Dars mavzusi ustida ishlash.
   

Yunon-fors urushlarining sabablari:

Miloddan avvalgi V asr boshlarida Yunonistonga forslar tahdid sola boshladi. Doro I hukmronlik qilayotgan Fors davlati yangi-yangi mamlakatlarni bosib olishga intilgan. Forslarning Yunonistonga harbiy yurishlari yunon-fors urushlar nomini olgan bo’lib, ular miloddan avvalgi 490-yildan boshlanib, mil. avv. 449-yilga qadar davom etgan.

Forslarning ulkan lashkari kemalarda dengizdan Yunonistonga kechib o’tadi va Marafon qishlog’I yaqinida sohilga tushadi. Marafon qishlog’I Afinaning o’ziga ancha yaqin edi. Mabodo shahar ahli o’z ixtiyori bilan itoat etishni izhor qillmasa, Afinani tag-tubi bilan buzib tashlash tahdidini solayotgan dushman yaqin turganligi haqidagi shumxabar yashin tezligida butun shaharga tarqaladi.

Miloddan avvalgi VI asr oxirida Fors shohi Kichik Osiyodagi yunon shahar-davlatlarini bosib oldi. Afina hukmdori yunon polislariga yordam qo’lini cho’zdi. Bundan g’azablangan Doro I Afinadan shafqatsiz qasos solishga ahd qildi.

Marafon jangi:

Miloddan avvalgi 490-yilning sentabrida fors harbiy floti Egey dengizini kesib o’tdi va Attika sohiliga langar tashladi. Forslarning kemalari beso’naqay va burilishi qiyin edi. Marafon tekisligida o’q-yoylar bilan qurollangan fors suvoriylari kemadan tusha boshladilar. Bu tekislik otliq lashkar harakatlanishi uchun qulay edi, forslar aynan shu yerda jang olib borishga qaror qilishdi. Yunonlar forslarga qaraganda kam sonli edi, shuning uchun ular fors suvoriylari yetib borolmaydigan qoyalarga o’rnashib oldilar.

Forslar va yunonlarning Marafon jangi miloddan avvalgi 490—yilda bo’lib, yunonlar g’alabasi bilan tugadi.

Fermopil jangi:

Yangi urushga tayyorgarlik ketayotgan paytda Doro I vafot etdi. Qo’shinlarni Yunonistonga uning o’g’li Kserks boshlab keldi.

Miloddan avvalgi 480-yilda Kserks qo’shinlari Gellespont bo’g’oziga yetib keldi. Podsho buyrug’I bilan bir kilometrdan uzun ko’prik qurildi.

Yunoniston sarhadiga kelib tushgan Kserks lashkari shimoliy Yunonistonni bosib ola boshladi.

Fertmopil jangi miloddan avvalgi 480-yilda bo’lib o’tdi.

Salamin jangi:

Harbiy dengiz qo’shini qo’mondoni Femistoklning maslshati bilan yunonlar 200 ta harbiy kema – triyeralar qurishdi. Bu harbiy kemalar qoyalar orasidan va sayoz joylardan oson suzib o’tar, o’sha davr kata tezlikda – soatiga 18 kilomert tezlikda suza olgan.

Hai qiluvchi dengiz jangi miloddan avvalgi 480-yilda tor Salamin bo’g’ozida bo’lib o’tdi.

Miloddan avvalgi 479-yilda forslar tag’in Afinani bosib olishga urinib ko’radilar. Biroq yunonlarning birlashgan lashkari Plateya shahri yaqinida fors qo’shinlarini tor-mor etdi.

Shunday qilib, yunon shaharlari ko’pchiligining birligi va ozodligi uchun jang qilgan yunonlarning qahramonligi nihoyatda kuchli raqib ustidan g’alaba qozonishga imkon berdi. 40 yildan ko’proq davom etgan yunon-fors urushlari yunonlarning to’liq g’alabasi bilan yakunlandi.

9. 
   Dars yakunlarini chiqarish:
   

1. 
   O’qituvchi yakunlarni chiqarayotganida o’quvchilar bajargan yozma ish va og’zaki javoblar uchun qo’yilgan baholarni e’lon qiladi.
   
2. 
   O’qituvchi yuzaga kelgan savollarga javob qaytaradi.
   

10. 
    Uyga vazifa:
    

1. 
   Mavzudan savollar yuzasida javoblarga tayyorlanish.
   
2. 
   O’rganilgan mavzuning asosiy mundarijasini yangidan so’zlab berishni bilish.
   
3. 
   Keyingi darsda o’rganiladigan mavzu mundarijasi bilan tanishib chiqish.