Qadimgi yunon mutafakkiri (Arastu) Aristotel

to‘la ichki qaytish
deyiladi. 
1
2
o
n
n
sin
=
a
c
n
1
sin
o
o
u
=
l
l
=
=
a
Optik tolada nurning yo‘li to‘la ichki qaytish hodisasiga 
asoslangandir. 
Suyuqlik sirtidan H 
chuqurlikdagi manbadan 
tarqalayotgan nur tashqariga 
chiqib ketadigan xalqa radiusi: 
R=H·tg
α

---

@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
- 78 - 
- 78 - 
109. Parallel plastinada nurning yo‘li 
(
)
ï
î
ï
í
ì
=
b
-
a
=
b
S
x
sin
S
d
cos
(
)
b
b
-
a
=
b
=
cos
sin
d
x
cos
d
S
110. Nurlarning uchburchakli prizmadagi yo‘li 
Nurning shaffof uchburchakli prizmadan o‘tishi: 
Nurning prizmaga kelguncha bo‘lgan yo‘nalishi bilan uning 
prizmadan o‘tgandan keyingi yo‘nalishi orasidagi burchak 
og‘ish 
burchagi
deyiladi. 
1
2
n
n
sin
sin
=
b
a
α
'=
φ–β
2
1
n
n
sin
sin
=
b¢
a¢
θ=α+β
'–
φ
sin
φ≈φ→
θ
=(n–1)
φ
θ
– og‘ish burchagi 
φ
– prizmaning sindiruvchi burchagi 
α
– nurning prizma sirtiga tushish burchagi 
β
' – prizmadan chiqqan nurning sinish burchagi 

---

@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
- 79 - 
- 79 - 
111. Linza. Linzaning optik kuchi 
Sferik sirt bilan chegaralangan shaffof jism 
linza
deyiladi. 
Linzalar 2 xil bo‘ladi. 
1. O‘rta qismi chekkasiga nisbatan qalinroq bo‘lgan linzalar 
qavariq linzalar
deyiladi. 
Ularga tushirilgan parallel nurlar dastasi linzada sinib bir nuqtada 
yig‘ilgani uchun 
yig‘uvchi linza
deyiladi. 
Yig‘uvchi linza haqiqiy tasvir hosil qiladi. 
2. O‘rta qismi chekkasiga nisbatan yupqaroq bo‘lgan linzalar