Qadimgi Suriya va Finikiya Reja

6. Dengizchilik va savdo. Finikiyada qo`rqmas dengizchilar va ishbilarmon savdogarlar ko`p bo`lgan. Ular miloddan avvalgi XVI asrdayoq Kipr oroli, Kichik Osiyoning janubiy sohillari va butun Egey dengizi orollari va sohillarida o`z manzilgohlarini barpo qilganlar. Keyinchalik esa finikiyaliklar O`rtayer dengizining g`arb tomonidagi Sitsiliya, Sardiniya, Malta va Balear orollariga qadar suzib borib, Finikiya shaharlarini bino qilganlar. Finikiya dengizchilari Gibraltar bo`g`ozidan Atlantika okeaniga chiqib, Ispaniya va Galliya sohillari bo`ylab shimol tomon borganlar va u yerlarda o`z shaharlarini barpo qilganlar. Miloddan avvalgi IX asrda ular Afrika shimolidagi ba`zi joylarni bosib olib, u yerlarda ham o`zlarining qator qishloq va shaharlarini barpo qilganlar. Bu jihatdan Karfagen alohida ahamiyatga ega bo`lgan miloddan avvalgi V asr o`rtalarida Karfagen katta davlatning markaziga aylangan. Finikiyaliklar Marmar dengizi orqali Qora dengizga kirib, Kichik Osiyoning shimoliy sohillarida ham o`z manzilgohlarini barpo etishgan. Ular Balqon yarimorolining ichkari qismiga ham kirib borganlar. Ular Afrikani ham aylanib chiqqanlar. Finikiya savdogarlari Ispaniyadan kumush, Britaniyadan qalayi, Baltika qirg`oqlaridan esa qahrabo olib kelganlar.

Finikiya va Suriya quruqlik yo`li orqali Arabiston, Kichik Osiyo, Misr, Armaniston va Mesopotamiya bilan bog`langan edi. Quruqlik va suv yo`llari orqali Suriya va Finikiyada chet mamlakatlarga shisha, oyna, zaytun moyi, musallas, qimmatbaho matolar, ziynat buyumlari, yog`och, kedr moyi va boshqa narsalar chiqarilgan. Chet ellarda Finikiyaning qirmizi bo`yoqlari olqish qozongan. Chet ellardan Finikiyaga ziravor, oltin, kumush, Arabiston va sharq mamlakatlaridan ziravor keltirilgan.