Qadimgi ajdodlarimizning chet el bosqinchilariga qarshi ozodlik kurashlari

Fayzulla Ubaydullayevich Xo‘jayev (1896.06.01., Buxoro, Buxoro Amirligi, Rossiya Imperiyasi – 1938.03.15., Moskva, SSSR, shuningdek, Fayzulla Xo‘jao‘g‘li ham deyilgan).
Atoqli davlat va siyosat arbobi, Buxorojadidchiligining faol ishtirokchisi, "Yosh buxoroliklar” partiyasining rahbarlaridan biri. Buxoro Xalq Sovet Respublikasining Nozirlar Kengashi raisi.
Buxoroda savdogar oilasida tugʻilgan. Buxoro madrasasida2 yil tahsil olgach, 1907—1912 yillarda Moskvada xususiy maktabda oʻqigan. Buxoroga qaytgach, 1912 yildan „Yosh buxoroliklar“ partiyasining, 1913 yildan partiya Markaziy Qoʻmitasining aʼzosi boʻldi. Otasidan meros qolgan katta boylikni yangi usul maktablari ochishga, „Yosh buxoroliklar“ siyosiy faoliyatini moddiy qoʻllab-quvvatlashga sarfladi. 1917 yildan boshlab Fayzulla Xoʻjayev va Fitrat partiyaning soʻl qanotiga boshchilik qilib, Buxoroda avval konstitutsion monarxiya, soʻngra demokratik respublika tuzish uchun kurashdilar. „Yosh buxoroliklar“ Buxoro amiri tomonidan taʼqib qilingach, Xoʻjayev va uning safdoshlari Buxoroni tark etishga majbur boʻlishdi. Xoʻjayev 1920 yil yanvarda Toshkentda tuzilgan inqilobchi „Yosh buxoroliklar“ partiyasi Turkiston Markaziy byurosi raisi, „Uchqun“ gazetasining muharriri (1920 yil aprel-sentabr). 1920 yil 14 sentabrda Buxoro Xalq Sovet Respublikasi hukumati — Xalq Nozirlar Shoʻrosi tuzilib, Xoʻjayev hukumat boshligʻi qilib saylandi. BXSR tashqi ishlar noziri (1920—22), harbiy ishlar noziri (1921—24), ichki ishlar noziri (1922), BXSR Mehnat va mudofaa kengashi raisi (1922—24). Shuningdek, Sharqiy Buxoro Inqilobiy harbiy kengashi raisi (1923—24), SSSR Harbiy Dengiz ishlari xalq komissarligining Oʻzbekiston SSR boʻyicha rasmiy vakili (1925 yildan).
Yo'ldosh Ahunbabaevich Oxunboboev - o'zbek xalqining yetakchi davlat arboblaridan biri.
Tarjimai holi
Yo'ldosh Oxunboboyev 1885 yilning 1 iyulida Farg'ona viloyati, Marg'ilonga yaqin bo'lgan eski Juybozor qishlog'ida kambag'al oilada dunyoga kelgan. Otasi - juda kambag'al yashagani tufayli Oxunboboyev 9 yoshidan boylarning uyida o'rtakchilik qilishga majbur bo'ladi.
1916 yilda Marg'ilonda bo'lib o'tgan qo'zg'olonda faol ishtirok etgani bois ikki oy qamoqda o'tirib chiqadi.
Aynan shu voqea uning siyosiy maydonga qadam qo'yishiga katta turtki bo'lgan.
1917-yilda Marg'ilon tumanida qishloq kengashi raisi, Rais o'rinbosari. Farg'ona vodiysida oktyabr revolyutsiyasidan oldin bo'lgan to'ntarishlar va fuqarolar urushi ishtirokchisi - Marg'ilon tashkilotining Qo'shchi ittifoqi raisi, josus. Bosmachilikga qarshi faol kurashgan
.
1925 yilning fevral oyida o'tkazilgan O'zbekiston Kommunistik partiyasi qurultoyiga Marg'ilondan vakil etib tayinlangan. Keyinchalik O'zbekiston Kompartiyasi Markaziy Qo'mitasi byurosi a'zosi etib saylangan. 1925 yildan to 1938 yilga qadar u Markaziy saylov komissiyasi Rayosatining birinchi raisi va 1938 yildan to 1943 yilga qadar O'zbekiston SSR Oliy Kengash Prezidiumi Raisi Oliy Soveti Prezidiumining Raisi vazifalarida faoliyat yuritgan.
Yo'ldosh Oxunboboyev 1943 yilda Moskvada vafot etgan.
Oxunboboyev Lenin va Qizil bayroqcha mehnati ordenlari sohibi.
Xotira
2005 yilga qadar Toshkentning Lashkarbegi ko'chasida joylashgan 19 birqavatli uyda O'xunboboyevning uy-muzeyi joylashgan va u uyda o'z navbatida 1938-1943 yillarda Yo'ldosh Oxunboboyevning o'zi yashagan, lekin ohirgi vaqtlarda Hukumat qarori bilan ushbu yodgorlik muzeyi yopilgan. Keyinchalik uning nomi Andijon viloyati komediya va drama teatriga uning nomi berilgan.