Q. X. Azizov avtomobil yo‘llarida harakat xavfsizligini ta’minlash

yo‘l poyining chetidan 0,5 m
masofadan kam bo‘lmagan va 
0,85 m dan ko‘p bo‘lmagan 
masofada 
yo‘l 
to‘sig‘ining bikrligiga qarab
joylashtiriladi. 
Yo‘l to‘siqlarining bikrligi (jyostkost) bo‘yicha ishlashiga qarab qattiq, 
yarim qattiq va elastik turlari bo‘linadi
. 
Qattiq yo‘l to‘siqlariga
temir-beton bruslari, beton va tabiiy toshlardan 
ishlangan devorsimon to‘siqlar kiradi (4.4a -rasm). 
Yarim qattiq yo‘l to‘siqlariga
har xil profildagi metallardan yasalgan 
to‘siqlar kiradi (4.4b-rasm). Bu turdagi to‘siqlar boshqa to‘siqlarga nisbatan 
birmuncha 
afzalliklarga 
ega. 
Bularga 
egiluvchanligi, 
yengilligi, 
tez 
ta’mirlanishi, transport vositalarini kam shikastlantirishi kiradi. Chet el 
amaliyotida yarim qattiq yo‘l to‘siqlari eng katta o‘rinni egallaydi. 
4.4-rasm. Birinchi guruh to‘siq turlari. 
a) devorsimon; b) barersimon; v) barersimon tros bilan. 

---

57 
Elastik yo‘l to‘siqlariga trosli barersimon to‘siqlar kiradi
. Ular qorong‘i 
vaqtda yomon ko‘rinadi, transport vositasi katta burchak ostida kelib urilsa, uni 
yo‘lning qatnov qismiga otib yuborishi mumkin, agarda kichik burchak ostida 
urilsa, sidirilib borib to‘siq tayanchiga urilishi mumkin. Shu kamchiliklarini ko‘zda 
tutib ShNQ 2.05.02-07 me’yoriy ko‘rsatmasida trosli barersimon to‘siqlarning I-II 
darajali yo‘llarda 
qo‘llanishi ta’qiqlangan
. 
Devorsimon yo‘l to‘siqlarining alohida blok shaklida oralarini ochib 
qo‘llanishi ta’qiqlanadi
. 
Yo‘l to‘siqlari sifatida eski pokrishkalarni va yog‘ochlardan ishlangan 
to‘siqlarni III va IV daraja yo‘llarida ishlatilishi mumkin.