Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik Toshkent – 2011

2. Zaxirani shakllantirish va zaxira tarkibiga kiritilgan xodimlar ro’yxatini tuzish.
Buning uchun quyidagi usullardan qo’llaniladi:
— hujjatlarni tahlil etish. Birinchi navbatda, xodim mehnat faoliyati to’g’risida hisobotlar, uning tarjimai holi, xodimga berilgan tavsifnoma, attestatsiya natijalari va boshqa hujjatlar o’rganib chiqiladi;

• 
  maxsus ishlab chiqilgan reja yoki savolnoma bo’yicha xodim bilan suhbat (uning qiziqishlari, ehtiyojlari va boshqa qiziqtiruvchi ma’lumotlarni aniqlash uchun);
  
• 
  xodimning o’zini qanday tutishini turli vaziyatlar (ishlab chiqarishda, turmushda va hokazo)da kuzatish;
  
• 
  mehnat faoliyati natijalarini (mehnat unumdorligi, bajarayotgan ishi sifati, boshqarayotgan bo’linmasining ko’rsatkichlari va hokazolar) baholash;
  
• 
  lavozimga muvofiqligini aniqlash. Buning uchun zaxiraga kiritilayotgan xodim amaliy va shaxsiy sifatlari u egallashi mo’ljallanayotgan lavozimga qo’yilgan talablar bilan taqqoslanadi;
  
• 
  zaxiraga nomzod uchun ma’lumoti, yoshi, ish staji va hokazolar bo’yichatalablar;
  
• 
  so’nggi attestatsiya xulosalari va tavsiyalari;
  
• 
  rahbarlar, ayniqsa bevosita rahbarining, hamkasblari va mehnat jamoasining zaxira nomzodi to’g’risidagi fikr va mulohazalari;
  
• 
  nomzod salohiyatini baholash (tashkilotchilik qobiliyati, topshirilgan ishga ijodiy yondashish, bilim va malaka doirasini kengaytirishga qiziqish, mehnat nizolarini oqilona hal eta olish, o’z nuqtai nazarini qat’iy ximoya qila olish, asoslangan tavakkalchilikka, katta mas’uliyatni zimmasiga olishga tayyorlik va hokazolar.
  

Nomzodlar ushbu va boshqa mezonlar bo’yicha baholangandan so’ng zaxiraning dastlabki ro’yxati qayta ko’rib chiqilib, unga aniqlik kiritiladi.
3. Nomzodlarni tayyorlash. Kadrlar zaxirasi uchun munosib nomzodlarni tanlab olishning o’zi kifoya qilmaydi. Ular kelajakda egallashi mo’ljallanayotgan lavozimda muvaffaqiyatli faoliyat ko’rsatishlari uchun tegishli tayyorgarlikka ega bo’lishlari kerak.
Nomzodlarni kasbiy tayyorlash uchun quyidagi usullardan foydalanish mumkin:

• 
  bevosita rahbari ostida shaxsiy tayyorgarlik;
  
• 
  egallashi mo’ljallangan lavozimda o’z korxonasida va boshqa korxonalarda stajirovkadan o’tish;
  

—ta’lim muassasalari va kurslarda malakasini oshirish.
Ma’muriyat zaxiraga kiritilgan nomzodlarni tayyorgarlikdan o’tkazish uchun quyidagi dasturlardan foydalanadi:

1. 
   Umumiy dastur. U nomzodlarni nazariy tayyorgarlikdan o’tkazishga mo’ljallangan bo’lib, asosan ishlab chiqarishni boshqarish nazariyasi va amaliyotdan iborat bo’ladi. Nomzodlarning mazkur dasturni egallashlari imtihon olish orqali aniqlanadi.
   
2. 
   Maxsus dastur. Unga ko’ra zaxiraga kiritilgan nomzodlar ixtisosliklari bo’yicha guruhlarga ajratilib, alohida-alohida o’qitiladilar. Ushbu dasturda amaliy o’yinlar, ishlab chiqarishning muayyan muammolarini hal etish bo’yicha takliflar tayyorlash kabi o’qitish shakllaridan foydalanish ko’zda tutiladi. Nomzodlar o’z ixtisosliklari bo’yicha ishlab chiqarishni takomillashtirish yuzasidan aniqtakliflar tayyorlab, ekspert komissiyasi ishtirokida bu takliflarni himoya qiladilar.
   
3.