Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Qiziqtirish (motivatsiya)
tushunchasi fanda bir necha ma’noga ega. 
Boshqaruv nazariyasida bu o’zini va boshqalarni korxona maqsadiga 
erishishga qaratilgan muayyan faoliyatga qiziqtirish jarayonidir.
Psixologik nuqtai nazardan esa qiziqish xodim sub’ektiv faoliyati 
321
9.1-rasm. Insonga oid tushunchalar tavsifi
Inson
Insoniy guruhlar
Insoniy 
shakllanish 
bosqichlari
Insoniy 
rivojlanish 
bosqichlari
Insonning 
hususiyatlari
Shaxsni 
farqlovchi 
belgilar
Inson 
faoliyat 
ko’rsatadigan 
sohalar
Insonning 
ijtimoiy 
hususiyatlari
Shaxsni ijtimoiy 
turlari 
Jamiyat
Millat
Avlod
Oila
Identifikatsiyalash 
Personalllashtirish 
Individuallashtirish 
Biologik 
mavjudot
Shaxs
Individ
Individuallik
Ong 
Til 
Muloqot 
Mehnat 
Tajriba 
Faoliyat 
Shaxsiy 
sifatlar
Shaxs 
psixologiyasi
Bilim 
va 
mahorat
Intellektual 
mahorat
Madaniy 
daraja
Iqtisodiyot 
Fan
San’at
Tibbiyo
t
Pedagogika 
Boshqaruv 
Qobily
at 
Extiyoj 
Qiziqish 
Faoliyat 
Munosabat 
Muassasalar 
X
oh
la
ym
an
, b
ila
m
an
, 
if
od
al
ay
m
an
X
oh
la
ym
an
, b
ila
m
an
, 
if
od
al
ay
o
lm
ay
m
an
X
oh
la
ym
an
, b
ila
m
ay
m
an
, 
if
od
al
ay
o
lm
ay
m
an
X
oh
la
ym
an
, b
ila
m
ay
m
an
, 
ud
da
la
ym
an
X
oh
la
m
ay
m
an
, b
ila
m
an
, 
ud
da
la
ym
an
X
oh
la
m
ay
m
an
, 
bi
la
m
ay
m
an
, u
dd
al
ay
m
an
X
oh
la
ym
an
, b
ila
m
ay
m
an
, 
ud
da
la
y 
o
lm
ay
m
an

---

jarayoni, deb tushuniladi.
Qiziqtirishning boshqaruvdagi hamda shaxsiy-psixologik mazmuni 
o’zaro bog’liqligi personalni boshqarishda texnika tizimlarini 
boshqarishdan farqli o’laroq, boshqaruv ob’ekti va sub’ekti 
maqsadlarining muvofiqlashtirilishi bilan belgilanadi. Bunday 
muvofiqlashtirish turlicha tarzda amalga oshirilishi mumkin. Lekin bu 
jarayonda albatta ikki tomon - ob’ekt ham, sub’ekt ham ishtirok etadi. 
Buning natijasida esa boshqaruv ob’ektining muayyan mehnat faoliyati, 
pirovard natijada bu faoliyatning muayyan natijasi bo’ladi.
Qiziqtirish jarayoni negizida qiziqishning moddiy, ijtimoiy-
psixologik, ma’naviy, ijodiy va boshqa omillari yotadi. 9.2-rasmda 
menejerlar o’rtasida o’tkazilgan so’rovda yaxshi mehnat qilishga nima 
qiziqtirishi to’g’risidagi ma’lumotlar keltirilgan.
Qiziqtirish nazariyalarini ikki guruhga ajratish mumkin:
-
mohiyat bo’yicha qiziqtirish nazariyasi;
-
jarayon bo’yicha qiziqtirish nazariyasi.
Mohiyat bo’yicha qiziqtirish nazariyalari 
ehtiyoj deb nomlanuvchi, 
insonlarni boshqacha emas, balki xuddi shunday harakat qilishga 
undaydigan ichki qiziqishlarni aniqlashga asoslangan. Ushbu guruhga 
Abraxam Maslou, Devid Mak-Klelland va Frederik Gertsberg, Skinner 
Bernard nazariyalari taalluqlidir.