Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Baholashning miqdor uslublari
xodim sifatlarini son bilan 
baholashni nazarda tutadi. Ular orasida koeffitsientlar va ballar orqali 
baholash eng oddiylari, ayni vaqtda samaralilari hisoblanadi. 
Komp’yuterlar orqali koeffitsient va ballarni tezkor hisoblab chiqish, 
xodim mehnatini etarli darajada ob’ektiv baholash mumkin. Ushbu 
uslublarda har bir xodim o’z koeffitsient va ballarini hisoblab chiqishi, 
ya’ni mehnati natijalarini o’zi baholay olishi mumkinligi ayniqsa e’tiborga 
sazovordir.
Baholashning aralash uslublari 
bir yo’la sifat va miqdor uslublarini, 
maxsus testlarni, ekspert baholarini qo’llashni ko’zda tutadi. (10.1- rasm). 
Jumladan, xodimning amaliy, ayniqsa, tashki-lotchilik qobiliyatlarining 
miqdor ko’rsatkichlari ekspert baholari asosida aniqlanadi. Buninguchun 
lavozimga nomzodni baholash uchun ishlab chiqarish xususiyatlari va 
395

---

mehnat sharoitini hisobga olgan holda 6-7 ta mezon belgilanadi.
Chunonchi:
1. Mehnatni tashkil etish va rejalash qobiliyati.
2. Kasbiy malaka.
3. Topshirilgan ish uchun mas’uliyat.
4. Xodimlar bilan o’zaro munosabatlarni yo’lga qo’yish layoqati.
5.
Yangiliklarni joriy etish qobiliyati.
6. Mehnatsevarligi va ishchanligi.
Lavozimga nomzodning faoliyatini o’rganish natijasida bu 
mezonlarning har biri bo’yicha, aytaylik, 5 balli tizim bo’yicha tegishli 
baho (5 - a’lo, 4 - yaxshi, 3 - qoniqarli, 2 - qoni-qarsiz, 1 - yomon) 
beriladi. Misol tariqasida nomzodning „Mehnatni tashkil etish va 
rejalashtirish qobiliyati” mezoni bo’yicha baholash tartibini keltirish 
mumkin. Agar nomzodga „1” ball berilgan bo’lsa, demak u - ushbu 
masalalarda o’ta qobiliyatsizdir. „2” ball o’z mehnati va xodimlar 
faoliyatini tashkil eta olmaydigan, „3” ball - xodimlar faoliyatini tashkil 
eta oladi, biroq ishni rejalashtirishga qodir emas, „4” ball - o’zining va 
xodimlarining mehnatini yaxshi tashkil eta oladi, „5” ball - samarali 
rejalashtirish asosida ishda aniq tartibni yo’lga qo’ya olishini anglatadi.
Nomzodning amaliy sifatlarini baholashda uning ma’lumoti, ish staji 
va yoshi albatta hisobga olinishi kerak.
Ma’lumot
- xodimning malaka darajasini aniqlashda asosiy sifat 
396
Shaxsiy - psixologik 
sifatlar darajasi
Bilimlar, ko’nikmalar 
mahorat
Attestatsiya komissiyasi 
baholari va xulosalari
Amaliy va shaxsiy 
sifatlarni baholash 
(psixodiagnostika)
Kasbiy tayyorgarlik 
darajasini baholash
Obyektiv – subyektiv 
ko’rsatkichlar
Obyektiv 
ko’rsatkichlar