Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norquloy о ‘zbekiston tarixi

Yodda  tuting.  Shu  tariqa  1770-  yilda xonlikda  qo‘ng‘irotlar 
sulolasining hukmronligi о ‘matildi.  Biroq,  bu sulola chingiziylar 
avlodiga  mansub  bo ‘Imaganligi  uchun  taxtda  avvalgi  sulola
85

---

vakillarini  saqlab  keldilar.  Ular  aslida  soxta  xonlar  bo‘lib, 
amalda  hech  qanday  hokimiyatga  ega  bo ‘Imaganlar.
Hukmronligining  so‘nggi  yillarida  o‘z  qabilasining  faol 
qatlamiga,  savdogarlar  va  ruhoniylar  madadiga  tayangan  hamda 
turli  turkman  qabilalari  o‘rtasidagi  o‘zaro  nizolardan  oqilona 
foydalana  olgan  Muhammad  Amin  mamlakatda  nisbatan  siyosiy 
osoyishtalik  vaziyatini  yaratishga  erishdi.  Bularning  barchasi 
mamlakat iqtisodining koharilishini  ta’minladi.  Jon saqlash uchun 
o‘zga yurtlarga qochib ketgan  fuqarolar yana qaytib kela boshladilar. 
Avaz  Muhammad  inoq  davrida  Xiva  xonligi  iqtisodiy jihatdan 
ancha  mustahkamlandi.
Muhammad  Amin  (1770—1790)  ham,  uning  o‘g‘li  Avaz 
(1790—1804)  ham  davlat  hokimiyatini  inoq  unvonida  bosh- 
qarganlar.  Hokimiyat  amalda inoq va maxsus  kengash tomonidan 
boshqarilgan.  Faqat  Avazning  o‘g‘li  Eltuzar  1804-yilda  o‘zini 
xon  deb  e’lon  qildi.  Bu  sana xonlik tarixiga  qo‘ng‘irotlar  sulolasi 
hukmronligi  rasman  o‘matilgan  sana  sifatida  kirgan.  Bu  sulola 
1920-yilga  qadar  Xiva  xonligini  idora  qildi.
Eltuzarxon  xonlikda  markazlashgan  davlat  siyosati  yuritish 
uchun  harakat  qildi.  Biroq,  u  1806-yilda  Xiva — Buxoro  urushi- 
da halok bo‘ldi.