Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norquloy о ‘zbekiston tarixi



Download 3,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/184
Sana28.06.2021
Hajmi3,16 Mb.
#103588
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   184
Bog'liq
8-Sinf-ozbekiston-tarixi

Adabiyot 
XVII—XVIII  asr  birinchi  yarmida
adabiyot  ancha  rivoj  topdi.  Bu  davr 
adabiy  muhitida  Bedil  (asl  ismi  Mirzo  Abdulqodir,  1644 — 
1721)ning  o‘mi  katta.  U  kesh  (Shahrisabz)lik.  Dehlida  vafot 
etgan.  Uning  yirik  asari  ,,To‘rt  unsur“  nasrda  yozilgan  bo‘lib, 
unda  havo,  suv,  yer,  olov  haqida,  shuningdek,  o‘simliklar, 
hayvonlar  va  odamning  kelib  chiqishi  haqida  o‘z  qarashlari 
bayon  etiladi.
Bedilning  ,,Irfon“  (,,Bilim“)  dostonida  falsafa,  tarix  va  ilo- 
hiyot  masalalari bayon  etilgan.  Bedilning  fikricha,  dunyo  abadiy 
bo‘bb,  to‘xtovsiz  harakat  qiladi  va  o‘zgarib  turadi.  U  she’rlarida 
jamiyatdagi  jabr-zulm,  adolatsizlik  kabi  illatlarni  qoralaydi.  Bedil 
Turkistonda  ,,Abulma’oniy“  („Ma’nolar  otasi“)  degan  nom  olgan.
Bu davr adabiyotining yirik namoyandalaridan yana biri shoir 
Sayido Nasafiy edi.  U Nasaf (Qarshi)  shahrida tug‘ilgan.  Zamon- 
doshlari uni  „Buxoro  shoiriari  taxtida  sulton“  deb  ulug‘laganlar.
Uni  mashhur  qilgan  ,,Hayvonotnoma“  nomli  majoziy 
munozara asari edi. Nasafiy mazkur asarida hayvonlar timsob orqali 
yer egalari va  amaldorlaming mehnatkash xalqqa yetkazgan jabr- 
zulmlarini,  ularning  adolatsizligini,  poraxo‘rligi  va  m a’naviy 
jihatdan  pastkashliklarini  fosh  etadi.  Shoir  asarida  bo‘ri  va  sher 
timsolida  yer  egalarining  yirtqichlikdan  iborat  asl  basharalarini 
ochib  tashlaydi.  Asarda  sher  barcha  hayvonlar  ustidan  g‘alaba 
qozonsa-da, mehnatkash xalq timsob bo‘lgan chumobdan yengiladi. 
Bu  shoiming  mehnatkash  xalq  ham bir  kun  emas,  bir  kun jabr- 
zulmdan ozod  boMishi  yoMidagi  orzusi  edi.
Bu  davr  adabiyotida  Turdi  Farog‘iy  ham  munosib  o‘rin 
egallaydi. Turdi jamiyatdagi adolatsizliklami,  Subhonqulixonning 
xalqni  og‘ir  soliqlarga  duchor  etganligini,  uning  oqibatida  xalq 
tortayotgan azob-uqubatlarini ro‘yirost tanqid qila olgan jasoratli 
shoir  edi:
4 — 0 ‘zbekiston  tarixi,  8-sinf
49


Yedingiz  barchangiz  itdek fuqaroning  etini,
G‘asb  da  molin  olib,  qo‘ymadingiz  bitini.
Turdi xalqning tilidan,  mamlakatni xonavayron qilgan  siyosiy 
tarqoqlik, u keltirib chiqargan qirg‘in-barot uruslilami la’natlagan. 
Urug‘ va qabilalami birlasliishga va o‘zaro hamkorlik qilishga da’vat 
etgan. Urug‘ oqsoqollarini va beklami bir yoqadan bosh chiqarishga 
chaqirgan.
Bu  o‘rinda  Turdining  „Tor  ko‘ngullik beklar“  she’ri  alohida 
ahamiyatga ega:
Tor  ko ‘ngudik  beklar,  manman  demcing,  kenglik  qding,
To‘qson  ikki  bovli  o ‘zbek  yurtidir,  tenglik  qding...

Download 3,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   184




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish