Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norquloy о ‘zbekiston tarixi

M ustaqil  ish
,,Qo‘qon  xonligining  madaniy  hayoti“  jadvalini  to‘ldiring
Adabiyotning yirik 
namoyandalari,  ularning asarlari
Tarixchi olimlar, 
ularning asarlari
Me’moriy
obidalar
136

---

V III BOB.
  MARKAZIY  OSIYO  DAVIATIARI- 
NING  XALQARO  MUNOSABATLARI
YIII bobni o‘rganish natijasida:
•  0 ‘zbek xonliMarining xalqaro aloqalari va Rossiya bosimining 
kuchayib  borishi  sabablari;
•  Markaziy  Osiyoda  Rossiya — Buyuk  Britaniya  raqobati 
sabablari;
•  0 ‘zbek xonliklarining taraqqiyotda  orqada  qolish sabablari 
va uning oqibatlari haqida bilimga esa bo‘lasiz.
38-  §.  XVI—XVIII  asrlarda  xalqaro  munosabatlar
Xuroson  —  raqobat 
XVI  asrda  Osiyoning  bir-biriga  tutash
maydoni 
qismida  uch  siyosiy  kuch  kurash  may-
doniga cliiqqan edi. Bular — Movaroun- 
nalirda shayboniylar,  Eronda safaviylar va Hindistonda boburiylar 
edi.  Xalqaro va  o‘zaro  munosabatlarda bu uch  sulola  manfaatlari 
to‘qnashib,  raqobatchilik  kuchayib  bordi.
Ulaming manfaatlari to‘qnashgan nuqta Xuroson edi.  Chunki, 
Xuroson ham harbiy-siyosiy, ham savdo-iqtisodiy jihatdan muhim 
o‘rin  tutar  edi.  Bundan  tashqari,  Xuroson  —  Movarounnahr, 
Eron va Hindiston yo‘nalishida o‘ziga xos darvoza vazifasini ham 
o‘tar  edi.
Xurosonni nazorat qilish masalasida shayboniylar va safaviylar 
o‘rtasida  keskin  kurash  ketgan.
Bu  masalada  Muhammad  Shayboniyxon,  Ubaydullaxon  va 
Abdullaxonlar  davrida  shayboniylar  ustunhk  qilganlar.  Keyincha- 
lik  safaviylaming  qo‘li  baland  kelgan  va  oxir-oqibatda,  ular  Xu­
rosonni  Movarounnahrdan  ajratib  tashlashga  muvaffaq bo‘lganlar.