Q usmonov, U. Jo‘rayev, N. Norqulov o zbekiston tarixi

Amir Shohmurod 
(1785—1800) Amir Doniyolbiy otaliq- 
ning to ‘ng‘ich o‘g‘li bo‘lib, yoshligidan xudojo‘y, porso bo‘lib 
o‘sgan. Madrasani bitirib, darvishlik suluki tarafdori, targ‘i- 
botchisidan biriga aylanadi. Shohmurod Abulg‘oziyni hoki- 
miyatdan chetlatib, o‘zini Buxoro amiri deb e’lon qiladi va 
taxtni egallaydi. Xalq unga hurm at bilan 
„amiri m a ’sum“
(begunoh amir) unvonini bergan.
Shohmurod o‘z faoliyatida ommaga tayanib ish tutdi. Adolat

---

tamoyillariga qattiq amal qildi. 0 ‘zi ham nihoyatda kamtarin 
hayot kechirgan. Masalan, bir yilda bir olacha chopon, bir bo‘z 
ko‘ylak kiygan. Boshiga olti gazli bo‘z salla, oyog‘iga echki 
terisidan tikilgan saxtiyon mahsi hamda kavush kiygan.
Amir Shohmurod Samarqand shalirida katta bunyodkorlik 
ishlarini amalga oshirdi. Shahar markazida olti qirrali chorsu 
qurilib, „Toqi musaddas“ deb atalgan. Samarqandning har bir 
madrasasiga imom, muazzin, mudarrislami o ‘zi tayinlagan. 
Talabalar va mudarrislaming maoshi uchun vaqf yerlari va 
mulklar ajratgan.
A m ir S hohm urod b a ’zi islohotlar o ‘tkazib, davlatni 
mustalikamlashga erishdi. Boj va xirojdan boshqa barcha soliqlami 
kamaytirdi. Rais mansabini va qo‘shin tarkibida qozi askar 
lavozimini joriy qildi.
Mamlakat iqtisodini yo‘lga qo‘yishda Shohmurod o‘tkazgan 
pul islohoti muhim ahamiyat kasb etdi. Ashtarxoniylar davrida 
zarb qilingan tangalarda kumush miqdori kamaytirib yuborilgan 
edi.
Sholimurod joriy qilgan qonun bo‘yicha kim mol-mulkka 
xiyonat qilsa, jamiyatdagi martabasidan qat’iy nazar qattiq 
jazoga tortilishi lozim edi. Bu tadbir xalq m anfaatlariga 
tajovuzning oldini oldi.
Ш
 
Suluk 
— jamoa.
Xarvor 
— bir eshakka yuk bo‘ladigan og‘irlik o‘lchovi.
• 1747-yilda Buxoroda hokimiyat amalda mang‘itlar sulolasi 
qo‘liga o‘tdi. Rasman esa bu voqea 1756-yilda amalga oshdi.
• 1756-yildan boshlab Buxoro xonligi Buxoro amirligi deb 
atala boshlandi.
• Mang‘itlar sulolasi 1920-yilgacha Buxoro xonligida hukm- 
ronlik qildi.
1. Nodirshoh istilosi qanday oqibatlarga olib keldi?
2. Ashtarxoniylar davlati qay tariqa inqirozga yuz tuta bordi?
3. Mang‘itlar qay tariqa hokimiyat tepasiga keldilar?
4.
Muhammad Rahimbiyning mamlakatni birlashtirish siyosati 
haqida so‘zlab bering.

---