Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi

Ilm-fan 
Shayboniylar  davrida  tibbiyot,  m ate-
m atika va  astronomiya kabi fanlar m a’- 
lum   darajada  rivojlangan.  Tibbiyot  ilmidagi  rivojlanish  o ‘z 
zam onasida  „tabiblar  iftixori“  deb  sharaflangan  M uham m ad 
M azid,  jarroh  mavlono  Baqo,  ko‘z  kasalliklarini  davolashda 
nom   chiqargan  Shohali  ibn  Sulaymon,  „Davolash  b o ‘yicha 
dastur“  asari  muallifi  Sultonali  Samarqandiy,  ,,K o‘z  kasalligiga 
doir  asosiy  kitob“  asarlari  bilan  m ashhur  b o ‘lgan  Ubaydulloh 
Kahhol kabi alloma tabiblaming nomi bilan bog‘liqdir.  Muhammad 
A m in ,  B o b o k a lo n   S a m a rq a n d iy ,  m a v lo n o   K av k av iy lar, 
m atem atika  fanining,  M uham m ad  H usayni  Buxoriy  „Qibla 
tom onini  topish  m a’rifati“ ,  M ahm ud  ibn  Ahm ad  Faroziy  esa 
,,Oy fazolarining tengligi haqida risola“  asarlari bilan  astronomiya 
ilmi  rivojiga  munosib  hissa  qo ‘shganlar.
Shayboniylar  davrida tarix  fani  sohasida  ko‘plab  yirik tarixiy 
asarlar  yaratilgan.  U lar  orasida  K am oliddin  Binoiyning  „Shay- 
boniynom a“ ,  M uham m ad  Solihning  ,,Shayboniynom a“ ,  M u­
ham m ad  Haydarning  „Tarixi  Rashidiy“ ,  Fazlulloh  ibn  R o ‘zbe- 
xonning  „M ehm onnom ayi  Buxoro “ ,  Hofiz  Tanish  Buxoriyning 
„Abdullanom a“ ,  „Sharhnom ayi  shohiy“ ,  Sulton  M uham m ad 
Hofiz  Toshkandiyning  „Tarixi  jadidayi  Toshkand“  kabi  asarlari 
shular  jum lasidandir.  K.  Binoiyning  „Shayboniynom a“  asari
32

---

Dashti  Q ipchoq  va  M ovarounnahrning  XV  asr  o ‘rtalaridan
XVI  asr  boshlarigacha b o ‘lgan  davr  voqealarini  o ‘z  ichiga  oladi. 
Shuningdek,  shayboniylar  bilan  E ron  safaviylari  o ‘rtasidagi 
m unosabatlar  haqida  m uhim  m a’lum otlar  beradi.
M uham m ad  Solihning  ,,Shayboniynoma“si  esa  o ‘zbek tilida 
yozilgan  asar  b o ‘lib,  u  Shayboniyxonning  harbiy  yurishlariga 
bag‘ishlangan.
,,Abdullanoma“  asari muallifi  mazkur  asarini  Chingizxonning 
M ovarounnahr istilosi,  chingiziylar  hukmronligining  o ‘matilishi, 
D ashti  Q ipchoqda  Abulxayrxon  davlatining  tashkil  etilishi, 
Shayboniyxonning  harbiy  yurishlari,  uning  o ‘lim idan  so‘ng 
M ovarounnahrda  vujudga  kelgan  ahvol,  Abdullaxon  II  ning 
m am lakatni  siyosiy  jihatdan  birlashtirish  yo‘lida  olib  borgan 
kurashi  tarixiga  bag‘ishlagan.