Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi

Qoloqhkning  oqibatlan 
.  , 
, 
,  .  . 
.,
tidan  orqada  qolismnmg  oqibati yomon
b o ‘ldi.  Iqtisodiy  qoloqlik  va  harbiy  nochorlik,  ijtimoiy-siyosiy 
beqarorlik  Markaziy  Osiyoni  o ‘z  tasarrufiga  kiritib  olishga  in- 
tilayotgan  davlatlarga  qo‘l  keldi.
Abdulla  Qodiriy  o ‘zining  ,,0 ‘tkan kunlar“  romanida  Yusufbek 
hoji  tilidan  quyidagi  alamli  so‘zlam i  bayon  qiladi:
„M aqsadlari  juda  ochiq...  Bittasi  mingboshi  b o ‘lmoqchi, 
ikkinchi si  N orm uham m adning  o ‘miga  o ‘tirmoqchi,  ucliinchisi 
yana bir shahami  o ‘ziga  qaram qilmoqclii.  Ittifoqning nim a  ekan­
ligini,  yolg‘iz  o ‘z  manfaati,  shaxsiyati  yo‘lida  bir-birini  yeb- 
ichgan  mansabparast,  dunyoparast  va  shuhratparast  m uttaham - 
lar  Turkiston  tuprog‘idan  yo‘qolmay  turib,  bizning  odam   b o ‘li- 
sliimizga  aqlim  yetmay  qoldi...  Biz  shu  holatda  ketadigan,  bir- 
birimizning  tagimizga  suv  quyadigan  b o ‘lsak,  yaqindirki,  podsho 
istibdodi  Turkistonimizni  egallar“ .
H aqiqatan  ham   shunday b o ‘ldi.  Xonliklardagi  o ‘zaro  nizo  va 
urushlar,  parokandalik,  oxir-oqibat,  ularning  Rossiya  imperiyasi 
tom onidan  istilo  etilislii  uchun  qulay  imkoniyat  yaratdi.