Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi



Download 2,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet147/199
Sana31.12.2021
Hajmi2,42 Mb.
#271857
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   199
Bog'liq
Oz Tarix 8-sinf Kutubxona n1 uz

(1 7 9 9 — 1880) 
edi.  Shoirning  ayniqsa 
,,0 ‘roqchilar“ ,  ,,C ho‘ponlar“ ,  ,,E lb ilan “  kabi she’riari xalq orasi- 
da m ashhur b o ‘lib,  ularda qoraqalpoq xalqining Xiva xonligi tobe- 
ligiga  tushib  qolgan  davrdagi  og‘ir  ahvoli,  erksiz  turm ushi, 
hukm ron  tabaqalar  kirdikorlari  katta  m ahorat  bilan  fosh  etilgan. 
...  . 
Ajiniyoz  Q o‘siboy  o ‘g‘li  (taxallusi  Ze-
jiniyoz 
var)  ham  
(18 2 4— 1878) 
qoraqalpoq  xal­
qining  atoqli  shoirlaridan  biridir.  M o‘y-
30-  §.  XVIII—XIX  asrlarda  qoraqalpoq  adabiyoti  ravnaqi
112


noqdagi  eski  m aktabda  o ‘qigan.  Keyin 
Xivadagi  Sherg‘ozixon  madrasasida  ilm 
olgan.  Ajiniyozdan  yuzdan  ortiq  she’r  va 
dostonlar meros  qolgan.  She’rlarida Vatan, 
insonparvarlik  g‘oyalari  kuylangan.  Shoir- 
ning  ,,Bo‘zatov“  dostonida  esa  qoraqalpoq 
xalqining boshqa yurtlarga ko‘cliib  ketishga 
majbur  etilganligi  katta  m ahorat  bilan  tas- 
virlangan.
1999-yilda  Ajiniyoz  tavalludining  175 
yilligi  nish on lan d i.  N u k u sd a  A jiniyoz 
maydoni  barpo  etildi  va  unga  haykal  o ‘r- 
natildi.
Ajiniyoz.
„Undiradi  och  xalqdan,
Yetimlar  yig‘lar  xo ‘rlikdan,
Boy  omon  qoldi  soliqdan,
Tuhmat  to ‘lov  bo‘ldi  soliq.
,,0 ‘g‘limga“ ,  „Alimoq  b o ‘lm a“  kabi 
she’rlari  orqali  esa  yoshlarni  Vatanni  se- 
vishga,  m a’rifat  cho‘qqilarini  egallashga 
chaqiradi.
Berdaq  xalq  hayotini,  uning  ezgu 
orzu-istaklarini  yaxshi  bilgan  shoir  edi.
Shuning  uchun  ham   uning  she’rlarida 
xalqparvarlik  rulii  kuchli  edi.  Xususan, 
Berdaq.
R  , 
Qoraqalpoq xalqi  adabiyoti  uning  asos-
er  at| 
cliisi  Berdaq  (1827—1900)  (taxallusi;
asl  ismi  Berdimurod  Qarg‘aboy  o ‘g ‘li)  nom i  bilan  masliliurdir. 
Berdaq  avval  ovul  maktabida,  so‘ngra  madrasada  tahsil  ko‘rgan. 
U   Navoiy,  Fuzuliy,  M ahtum quli,  K unxo‘ja  asarlarini  chuqur 
m utolaa  qilgan,  ulardan  o ‘rgangan.  Berdaq  tarixni,  xalq  og‘zaki 
ijodini  mukammal  o ‘zlashtirib  oladi.  Uning ijodi  18—19  yoshlarda 
do ‘mbira  chertib,  she’r  aytishdan  boshlangan.  25  yoshida  u 
iste’dodli  shoir  sifatida  xalq  orasida  tanildi.  Uning  ,,Bo‘lgan 
emas“,  ,,Umrim“  va  ,,Soliq“  kabi  she’rlarida melmatkash xalqning 
og‘ir  hayoti  o‘z  aksini  topib,  Xiva  xonlari,  amaldorlari  zulmiga 
qarslii  xalq  noroziligi  ifodalangan.  Xususan,  ,,Soliq“  she’rida 
bunday  deb  nola  qiladi:
8  —  O'zbekiston  tarixi,  8-sinf
113


shoir  o ‘zining  „Xalq  uch u n “  degan  she’rida  yoshlami  m eh- 
natkash  xalq  uchun  jonini  ayamaslikka  chaqiradi:
B o‘ri  hech  vaqt  o ‘z  dardini  bildirmas,
Yaxshi  odam  dushmanini  kuldirmas,
Qo‘ldan  kelsa  unga  davron  surdirmas,
Er yigitning joni  qurbon  xalq  uchun.
Berdaq  tarixiy  mavzularda  ham   qalam  tebratgan.  Uning 
,,Omongeldi“ ,  ,,Oydo‘stbiy“ ,  ,,Em azarbiy“  kabi  asarlarida  xonlar 
zulmiga  qarshi  kurashgan xalq  qahramonlari faxr bilan kuylanadi. 
,,A vlodlar“  asari  tarixiy  voqealar  solnom asi  b o ‘lib,  u n d a 
xalqlaming  kelib  chiqishi,  qoraqalpoq  xalqining  boshqa  turkiy 
xalqlar bilan  aloqasi,  ulam ing  hayotidagi  umumiylik  kabi jihatlar 
bayon  etilgan.
Xiva  xonligi  zulmiga  qarshi  ko‘tarilgan  isyon  ,,Emazarbiy“ 
dostonida  ham   aks  ettirilgan.
1998-yilda  mamlakatimizda  Berdaq  tavalludining  170  yilligi 
keng  nishonlandi.  Toshkent  shahridagi  xiyobonlaming  biriga 
Berdaq  nom i  berildi  va  byusti  o ‘matildi.  Shoir  tug‘ilgan  joy  — 
Bo‘zatovda ham  Berdaq byusti o ‘matildi,  Nukus  shalirida  Berdaqqa 
haykal  qo‘yildi.

Download 2,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish