Q. Shodiyeva nutq 0 ‘stirish uslubiyoti



Download 6,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet96/142
Sana14.07.2022
Hajmi6,53 Mb.
#796675
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   142
Bog'liq
Q.shodiyeva. bolalar-nutrini-ostirish

(s-sh , s-z, sh-j,
f - v
va b o s h q a la r ) a h a m iy a t b e r ila d i. N u t q to v u s h m a d a n i y a t i n i n g
b a r c h a boM imlari (v a z ifa la r i) t a 'l i m i y o 'y i n l a r , t e z a y tis h la r
s a n a m a l a r , m a q o lla r, m a t a l l a r , a y tis h u v la r va s h e V l a r y o r d a m i d a
a m a lg a oshiriladi.
2. 
Nutqning tovush m adan iy atin ing turli boMimlarini 
nutq 
o ‘stirish bo'yicha m ashg*ulotlar mazmuniga kiritish. 
N u t q n i n g
t o v u s h m a d a n i y a t i n i t a r b i y a l a s h b o ‘y i c h a ish n u t q o 's t i r i s h
m a s h g ‘u l o t i a r i n i n g d a s t u r m a z m u n i g a k i r i t i l i s h i m u m k i n .
C h u n o n c h i , t a rb iy a c h i s u r a t b o ‘y i c h a s u h b a t m a s h g ‘u l o t in i 
o ‘tkazish j a r a y o n i d a b o la la r l u g ‘a tin i fa olla shtirish va b o g ‘Jangan


n u t q n i ta k o m i ll a s li t ir i s h h i l a n b i r v a q td a , r a v sh a n g a p irish n i 
h a m a m a l g a o sh ira d i. N u t q o 's t i r i s h m a s h g ‘u lo t in i n g b o sh q a
b o 'l i m l a r i ( t a ’lim iy o 'y i n , s h e ' r n i yo d o lish, b a d iiy a sa rlarn i 
h i k o y a q ilib berish va u la r y u z a s i d a n s u h b at, e r ta k va hikoyalarni 
q a y t a h i k o y a qildirish) b o ‘y i c h a tashkil etiladigan m a s h g ‘u lo tn in g
m a z m u n i g a n u t q e sh itish n i, n u t q d a nafas olish va c h iq arish n i 
ri v o jla n tiris h , o v o z d a n f o v d a l a n a olish m alak a sin i tarb iy a la sh , 
to v u s h l a r n i t o ‘g ‘ri va a n iq ta la f fu z etishga, kerakli n u tq s u r'a tid a n , 
in t o n a t s i y a v ositalaridan fo y d a la n i b hikoya qilib bcrishga o 'rg atish
va b o s h q a l a r kiritiladi.
3. 
N u t q tovush m a d a m y a tin in g turli boMimlarini musiqa 
m a s h g ‘u l o ti g a k iritis h . 
N u t q n i n g to v u s h n i a d a n i y a t i u s t i d a
i s h l a s h d a m u s i q a m a s h g ‘u l o t l a r i d a n foydalanish im k o n iy a tla rig a 
a l o h i d a e ' t i b o r berish kerak.
B u ish t a r b i y a c h i v a m u s i q a r a h b a r i n i n g h a m k o r l i g i d a ,
kelishuvi asosida o ‘tkazi!ishi kerak. C hunki m usiqa m ash g 'u lo tin in g
a y r i m e l e m e n t l a r i ( m u s i q a tin g la s h , ash u la, m u s i q a v i y - r i t m ik
h a r a k a t l a r ) b o la la r d a n u t q n i e s h itis h n i, nafas olish va c h iq a r ish n i, 
o v o z sifati, n u t q s u r'a ti v a r i t m i n i , ravshan g a p irish n i, n u t q n in g
i n t o n a t s i o n m a ’nodorligini rivojlantirishga y o rd a m beradi. M usiqa 
r a h b a r i q o ‘y ilg a n m a q s a d g a e r is h i s h u c h u n m u s i q a m a s h ­
g 'u l o t i n i n g turli q i s m la r i d a n t o kg ‘ri foydalanish orq a li bo lalard a 
n u t q n i n g to v u s h m a d a n i y a t i n i riv ojlantirishga y o r d a m bcrishi 
m u m k i n . M a s a l a n , a s h u l a a y t i s h , a s h u la a y tib o 'y n a l a d i g a n
0
‘y i n l a r n u t q n i eshitish d i q q a t i n i rivojlantirishga y o r d a m b cradi. 
N a f a s o l i s h n i va c h i q a r i s h n i riv o jla n tiris h d a a s h u l a a y tish katta 
a h a m i y a t g a ega. U b o l a l a r n i j u m i a la r n i a y t is h d a t o ‘g*ri nafas 
o l i s h g a v a c h i q a r i s h g a , a s h u l a o h a n g i n i b u z m a s d a n t o ‘g ‘ri ay- 
t i s h g a o ' r g a t a d i . A s h u l a a y t i s h b o l a l a r n i t a b i i y o v o z d a n
f o y d a la n i s h g a , y ctarlic h a b a l a n d yoki past o v o zd a a s h u la aytishga 
o ‘r g a ta d i . S h u n i n g d e k , a s h u l a a y tish unli to v u s h l a r n i c h o kzib, 
a n i q , t e k i s ta la f fu z e tis h g a , a s h u l a m a tn id a g i s o 'z l a r n i o r t i q c h a
k u c h i s h í a t m a s d a n tin iq v a a n i q aytishga o 'r g a t a d i .
M u s i q a m a s h g 'u l o t i n i n g h a m m a qism lari b o la la r d a o d atd ag i 
n u t q s u r ’a tin i va ritm in i ( o h a n g d o r l ig i n i ) , n u t q n i n g tekisligini 
r iv o jla n tiris h g a y o rd a m b e r a d i h a m d a m a ’noli (ifodali) n u t q n i n g
i n t o n a t s i o n vo sitalarid an f o v d a l a n a olish m alakasini hosil qiladi.
S h u n d a y qilib, m u s iq a r a h b a r i bolalarda n u t q n i n g tovush 
m a d a n i y a t i n i sh a k lla n tirish b o ‘y i c h a ishlarni tashkil e tis h d a faol 
i s h tir o k e tish i kerak.


4. 
M a s h g ' u l o t d a n t a s h q a r i v a q t l a r d a n u t q n i n g to v u sh
m adaniyati va uning turli b o ‘limlari ustida ishlash.
N u t q n i n g to v u sh m a d a n i y a ti b o ‘y ic h a is h la rn i m a s h g 'u l o t d a n
ta sh q a r i vaqtlard a: e r ta la b k i b a d a n ta r b i y a v a q t i d a , say rd a, o lyin 
v a q tid a , e rta lab b o la la r b o g 'c h a g a k elg a n d a v a u y g a k e tish la rid a n
o ld in tashkil ctish m u m k i n .
A rtikulatsiya a p p a r a t i n i , o v o z k u c h in i, n u t q d a n a fa s olish va 
c h iq a r is h n i rivojlantirish v a t a k o m illa s h tiris h u c h u n k u n tartibiga 
n u t q m a s h q in i kiritish z a r u r . Bu m a s h q e r ta l a b k i n o n u s h t a d a n
avval yoki erta labki b a d a n t a r b i y a v a q tid a o ‘tk a z ilis h i kerak. N u t q
m a s h q i d a o ‘yin shaklid ag i m a s h q l a r d a n fo y d a la n i la d i. Bu o ‘yin 
shaklidagi m a s h q la r a r tik u la ts iy a a p p a ra ti a ’z o l a r i n i n g h a r a k a tin i 
m u v o f i q l a s h t ir is h h a m d a n a f a s o lish v a c h i q a r i s h n i , o v o z n i 
rivojlantirish m a q s a d id a o 't k a z i l a d i . N u t q n i n g t o v u s h m a d a n iy a ti 
b o ‘y ic h a d a s t u r m a t e r ia ll a r i n i m a s h g ‘u lo t j a r a y o n i d a o ‘zla sh - 
t i r o l m a g a n yoki y o m o n o ‘z la s h tirg a n b o l a l a r b i l a n q o ‘s h i m c h a
ish olib borish za rur. M a s h g 'u l o t l a r y a k k a m a - y a k k a ta r t ib d a va 
g u r u h (qaysidir tovushni o ‘z l a s h tira o l m a g a n b o l a l a r b ir g u ru h g a
birlash tirilad i) b o 'I ib tash k il etilad i. B o lalar b i l a n y a k k a m a - y a k k a
v a g u r u h b o 'lib ishlash m a s h g 'u l o t l a r i s a y r d a , o ‘y i n d a , erta labki 
q a b u l vaq tid a va uyga k e t i s h d a n o ld in tash k il e tila d i.
1. N u t q n i n g to v u sh m a d a n i y a t i d e g a n d a n i m a t u s h u n i l a d i ?
2. B o la la rn i h a r t o m o n l a m a b a r k a m o l q ilib t a r b i y a l a s h d a n u t q ­
n i n g to v u s h m a d a n i y a t i n i t a r b i y a l a s h n i n g a h a m i y a t i n i m a d a ?
3.
B o lala r 
tom onidan 
n u t q n i n g t o v u s h m a d a n i y a t i n i o 'z l a s h t i r i s h
x u su siy a tla r in i b a y o n e tin g .
4. N u t q n i n g to v u sh m a d a n i y a t i n i tarbiyalash b o ‘y i c h a ish vazifalari 
va m a z m u n i n i m a l a r d a n ib o r a t ?
5. T o v u s h la rn i t o ' g 'r i t a la f f u z etish g a o ‘r g a tish h a q i d a t u s h u n c h a
bering.
6. R a v s h a n ( b u r r o ) g a p i r i s h g a q a n d a y o lr g a li ] a d i?
7. N u tq n in g orfoepik t o m o n i , urg‘uni ishlatish, s o ‘zn i to 'g 'r i talaffuz 
e t ish u stid a q a n d a y is h l a r o lib b o r ila d i?
8. N u t q d a nafa s o lis h v a c h i q a r i s h , n u t q s u r ’a t i v a o v o z sifatin i 
ta rb iy a la s h m a z m u n i n i b a y o n etin g.
9. N u t q n i n g n i a ’n o d o r l i g i n i ta rb iy a la s h u s u ll a r i h a q i d a t u s h u n c h a
bering.
10. N u t q c s h itis h n i t a r b i y a l a s h va f o n e m a t i k i d r o k n i r iv o jla n tirish
b o ' y i c h a i s h l a r n in g m a z m u n i n i m a l a r d a n i b o r a t ?

Download 6,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   142




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish