Q. M. Murodov, D, Q, Murodova

 
 
 

---

171 
GLOSSARIY 
Xromatografik analiz usullari fani uchun
Xromatografiya 
- ya‟ni «xromos» rang, «grafiya» - yezaman, ya‟ni 
rangni yezaman degan ma‟noni anglatadi. 
Xarakatsiz faza
- kattik adsorbent , kattik ushlab turuvchiga yeki 
qogozga shimdirilgan suyuq modda.
 
Xromatografik ajralish jarayeni
- moddalarning xarakatsiz va 
xarakatli fazalar urtasida taqsimlanishidir. 
Xromatogramma -
kolonkadan chiqayotgan moddalarning birorta 
asbob bilan registrasiya qilishida hosil buladigan chizma. 
Tutilish vaqti
– moddaning xromatografga yuborilgan vaqtidan shu 
moddaga mansub bulgan xromatogramma chuqqisigacha utilgan vaqt . 
Tutilish xajmi
– tutilish vaqtining xarakatli fazaning xajmiy tezliliga 
kupaytmasi. 
Ajralish samaradorligi
- aralashma komponentlari kolonkadan o„tish 
davrida bir-biridan ajralishi va yoyilishi orasidagi bogliqlik.
Ajralish samaradorligi
- nazariy tarelkalar balandligi (N) va nazariy 
tarelkalar soni (N) bilan xarakterlanadi 
 Ajratish kursatgichlari
- ajratish darajasi (α), ajratish selektivligi(K
c
) 
ajratish kriteriya ( R). 
Xromatografiya 
usullari
-fazalarning 
agregat 
xolati, 
ajratish 
mexanizmi, jarayenni utkazish usuli va xromatogrammalarni olish usuli 
bilan sinflanadi. 
 Xarakatsiz faza -
yuqori selektivlikka ega bulishi, kam uchadigan va 
ishchi xaroratida parchalanmasligi va aniqlanadigan moddalar xamda 
tutib turuvchi modda bilan kimeviy inert 
Xarakatsiz suyuk fazalarning qutblilik darajasi
-
Rorshnayder 
tenglamasi bilan aniqlanadi