Q. M. Murodov, D, Q, Murodova

Javob
: 0,62 mm. 
63
- masala.
Gaz aralashmalarida etanol va metanol bug„lari 
mavjud. Tur xil xromatogrammalardagi ushbu moddalarning bir-biridan 
ajralish darajasini (R) aniqlang. Xromatografik cho„qqilarning xossalari 
jadvalda berilgan.

---

41 
Aralashma 
tartibi 
Metanol cho„qqisi 
Etanol cho„qqisi 
Tutilish 
vaqti, s 
Cho„qqi 
eni,s 
Tutilish 
vaqti, s 
Cho„qqi eni,s 
1 
225 
19 
250 
21 
2 
210 
18 
270 
25 
3 
214 
19 
280 
30 
4 
190 
16 
210 
21 
5 
185 
16 
240 
26 
6 
195 
15 
260 
30 
7 
215 
18 
245 
30 
8 
204 
19 
230 
24 
9 
230 
25 
320 
40 
10 
230 
30 
300 
50 
64-
masala
. Tarkibida atseton, benzol va geksan bo„lgan aralashma 
uzunligi 1000 mm bo„lgan xromatografik kolonkada GSX usulida analiz 
qilindi. Tajribalarda olingan qiymatlar barcha moddalar uchun jadvalda 
keltirilgan .
Komponen
t 
L, mm 
h , mm 
⁄
, mm 
Atseton 
35 
87 
4 
Geksan 
48 
104 
4 
Benzol 
58 
164 
6 
Jadvalda keltirilgan qiymatlar asosida xromatografik ajratish 
jarayonini xarakterlovchi : n, H va R qiymatlarini hisoblang. 
Javob
: Аseton uchun : n =425; H =2.35 mm W=19.9% 
Geksan uchun : n =3748; H =0.27 mm W=23.8% 
Benzol uchun: n =4143; H =0.24 mm W=56.3% 
R (atseton-geksan)=1.63. R (geksan-benzol)=1.0 

---

42 
65-
masala
. Tarkibida vitamin Е, skvalan, sebasianat va setil 
palmi-tat bo„lgan aralashma uzunligi 20 m bo„lgan shisha kapillyar 
kolonkaga GSX usulida analiz etildi. Tajribalarga ko„ra har bir modda 
uchun xroma-tografik kattaliklar aniqlandi.
Aralashma 
komponentlari 
L, mm 
H, mm 
⁄
, 
mm
Skvalan 
19 
177 
1 
Sebasinat 
26 
179 
1 
Vitamin E 
62 
185 
1.8 
Setilpalmitat 
93 
160 
2.4 
Jadvalda keltirilgan qiymatlardan foydalanib, moddalarning 
ajratish darajasi va ularning normallash usulida aniqlangan massa 
ulushlarini hisoblang.
Javob:
skvalan 
R=15.4 
W=16.50% 
cebasianat 
R=12.9 
W=16.68% 
setil palmitat 
R=7.4 
W=35,78% 
vitamin Е 
W=31.03% 
66-
masala
.Analizning optimal shart-sharoitlarini aniqlash maqsa-
dida turli uzunlikdagi (L) xromatografik kolonkalarda 3 komponentli 
ara-lashma 
tarkibiga 
kiruvchi 
moddalarning 
olingan 
xromatogrammalardagi tutilish masofasini (l) va xromatografik yarim 
cho„qqi balandliklari (
⁄
) qiymatlarini hisobladik. Olingan natijalar 
jadvalda keltirilgan. 
Variant 
L, metr 
Aralashmadagi 
komponent № 
l, mm 
⁄
, mm 
А 
1 
1 
2 
3 
26,5 
32 
38 
2,5 
2,5 
4,0 
Б 
2 
1 
2 
27 
30 
1,5 
2,0 

---

43 
3 
44 
3,5 
В 
2 
1 
2 
3 
20 
27 
30 
1,0 
1,5 
2,0 
G 
1 
1 
2 
3 
32 
36 
45 
1,5 
2,0 
4,0 
D 
1,5 
1 
2 
3 
42 
49 
54 
2,0 
2,5 
3,0 
Olingan natijalar bo„yicha, n, H, R qiymatlarini hisoblang. 
67-
masala
. Porapak Q sorbentida 85
0
С va gaz-tashuvchi oqim 
tezligi 75 ml/min. bo„lganda spirtlarning tutilish vaqtlari quyidagicha: 
metanol-60,2 s, etanol-114 s, butanol-414 s ekanligi aniqlanganligidan
n-propanolning tutilish hajmini aniqlang. Yutilmaydigan moddaning 
xromatogrammdagi cho„qqisi 25 s dan keyin hosil bo„ladi.
Javob
: 269 ml. 
68-
masala.
Kolonka harakatsiz faza SE-30 bilan shimdirilgan 
Xromaton N sorbenti bilan to„ldirilgan. Tajribalar 80
0
С harorat va gaz-
tashuvchi oqim tezligi 90 ml/min bo„lganda sharoitda olib borilganda 
quyidagi qiymatlar olindi. Ushbu qiymatlar asosida noma‟lum 
uglevodorod qaynash haroratini aniqlang.
Uglevodorod 
, s 
, 
0
С 
С
6
Н
14 
70 
68,9 
С
7
Н
16
120 
98,5 
С
8
Н
18
210 
125,0 
Х 
380 
? 
Tutilmaydigan modda xromatogrammada 25 sekunddan keyin 
paydo bo„ladi. 
Javob
: 150,7
0
С. 

---

44 
69-
masala
. Porapak sorbenti, 80
0
С harorat va gaz-tashuvchi oqim 
tezligi 90ml/min bo„lganda, tajribada olingan quyidagi ma‟lumotlardan 
foydalanib, n-pentanolning qaynash haroratini aniqlang: 
Sorbat
, s 
, 
0
С 
Metanol
72,3 
64,7 
Etanol 
126 
78,5 
Butanol 
312 
97,2 
Pentanol
2961 
? 
Yutilmaydigan komponentning cho„qqisi xromatogrammada 30 
sekunddan keyin paydo bo„ladi.