Python asoslari

list (ro’yxat)

List- Pythonda erkin turdagi obyektlarning o`zgaruvchan qatorlashgan kolleksiyasi hisoblanadi (massivga o`xshash, lekin tiplar har xil bo`lishi mumkin). Ro`yxatlardan foydalanish uchun ularni tuzish kerak. List – aytib o’tganimizdek tartiblangan va o’zgaruvchan ro’yxat. Ro`yxatni har xil yondashuvlar yordamida yaratish mumkin. Uni kvadrat qavslar bilan hosil qilamiz:

mashina = ["Audi", "Mustang", "Ferrari"] print(mashina)

list() konstruktori

List ro’yxatini list() konstruktori yordamida hosil qilish mumkin. Bunday holatda kvadrat qavslar ishlatilmaydi:

meva = list(("olma", "banan", "apelsin", "nok", "uzum")) print(meva)

Elementlarga murojaat

List elementlariga murojaat qilish uchun, murojaat qilinayotgan elementning indeksi ko’rsatiladi. Sanoq har doimgidek 0 dan boshlanadi. Quyidagi kodimiz isga tushsa, ekranga ikkinchi element chiqadi:

mashina = ["Audi", "Mustang", "Ferrari"] print(mashina[1])

Mustang

Manfiy indeks

Manfiy indeks sanoq oxiridan boshlanishini bildiradi. Masalan, -1 eng oxirgi, -2 oxiridan ikkinchi element va hokazo.
Quyidagi dasturimiz ishga tushsa, oxirgi element ekranga chiqadi:

mashina = ["Audi", "Mustang", "Ferrari"] print(mashina[-1])

Ferrari

Indeks oralig’i
Ro’yxatning ma’lum bir qismidagi bir nechta elementni tanlab olish uchun o’sha indekslar oralig’ini kiritamiz. Bunda uning boshlanish va oxirgi nuqtalari kiritiladi. Element tanlashda oxirgi nuqta hisobga kirmaydi. Ya’ni boshlang’ich nuqtadan boshlanib oxirgi nuqtadan bitta oldingi elementgacha olinadi. Hozir biz ro’yxatdan ikkinchi, uchinchi va to’rtinchi elementlarni tanlab olamiz:

meva = ["olma", "banan", "apelsin", "nok", "uzum"] print(meva[1:4])

['banan', 'apelsin', 'nok']

Agar indekslar oralig’ida boshlang’ich nuqtani olib tashlasak, tanlash ro’yxat boshidan boshlanadi. Agar oxirgi nuqatani olib tashlasak, tanlash ro’yxat oxirigacha davom etadi. Quyidagi kodimizda avval ro’yxat boshidan uchinchi elementgacha , so’ngra, ikkinchi elementdan ro’yxat oxirigacha bo’lgan elementlarni ekranga chiqaramiz:

meva = ["olma", "banan", "apelsin", "nok", "uzum"] print(meva[:4])
print(meva[1:])




['olma', 'banan', 'apelsin', 'nok']
['banan', 'apelsin', 'nok', 'uzum']