Pul aylanish qonuni va pul massasi

Pul mohiyati va vazifalari

• Pul aylanishining quyidagi guruhlarini ifodalash mumkin:

ishlab chiqarish jarayoni bilan bog’liq bo’lgan to’lovlar ( ishlab chiqarish vositalarini sotib olish, ish haqi to’lash va boshqalar)

Pul muomalasi qonuni muomaladagi tovarlar massasi, ularning narx darajasi va pul tezligi orasidagi iqtisodiy bog’liqlikni aks ettiradi.

• Shunday qilib, muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdoriga ishlab chiqarish rivoji va shart-sharoitlariga bog’liq bo’lgan turli xil omillar ta’sir ko’rsatadi.

• Muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdoriga ta’sir ko’rsatuvchi asosiy omil tovarlar va xizmatlar bahosi hisoblanadi. Pul miqdori tovarlar va xizmatlar bahosiga to’g’ri proporsional, ya’ni tovarlar va xizmatlar bahosining oshishi muomalaga ko’p pul chiqarishni talab qiladi.

Pul muomalasi qonuni, pul massasi va pul muomalasini tartibga solish

• Pul muomalasi va uning mohiyati:
• Qiymat qonuni va uning muomala doirasida yuzaga chiqish shakli bo’lishi pul muomalasi qonuni Tovar-pul munosabati mavjud bo’lgan barcha ijtimoiy formatsiyalarga xosdir.

• Qiymat shakllari va pul muomalasi taraqqiyot yo’lini tahlil qilayotib, K.Marks pul muomalsining qonunini ochdi.
• Bu qonuga asosan mumola vositasi funksiyasini amalga oshirish uchun kerak bo’lgan pul miqdori aniqlanadi.

K. Marks pulni pul - bu tovarlarning tovari deb ifodalangan va uning quyidagi xususiyatlarini izohlab bergan. Birinchidan, pulning iste’mol qiymatida boshqa tovarlarning qiymati o’z ifodasini topadi. Ikkinchidan, pulda ifodalanadigan aniq mehnatning asosini abstrakt mehnat tashkil qiladi. Uchinchidan, pulda ifodalanuvchi xususiy mehnat ijtimoiy mehnat sifatida namoyon bo’ladi. Shunga asoslangan holda pul ham tovar.

Pul qanday shaklda bo’lishidan qat’iy nazar - u pul bo’lib qoladi. Yuqoridalarga asoslangan holda pulning mohiyatini qo’yidagicha ta’riflashimiz mumkin. Pul - bu maxsus tovar, umumiy ekvivalent bo’lib, abstrakt mehnat xarajatlarini o’zida aks ettiradi va tovar xo’jaligidagi ijtimoiy ishlab chiqarish munosabatlarini ifodalaydi. Bu ta’rif pulning barcha xususiyatlarini o’zida to’liq ifodalaydi deb aytishimiz mumkin. Bular, birinchidan; pulning bir tovar bu xususiyatga ega bo’la olmaydi);