"psixologiya"

“Т”
 
ТEMPERAMENT 
ТОQAT 
TINIMSIZ 
MEHNAT 

---

 
59 
tadqiqotlarda  yuqori  malakali  mutaxasislarning  68,6%  i  boshqaruvning 
demokratik  uslubini  ma’qullagan  bo‘lsalar,  past  malakalilarning  22,7%  - 
direktiv uslubni, 8,7% esa erkin boshqaruv uslubini ma’qullab javob berganlar. 
Bundan  tashqari,  o‘sha  tadqiqotlarda  ma’lum  bo‘ldiki,  rahbarlarning 
o‘zlari ham muttasil ravishda u yoki bu boshqaruv uslubini amalda ko‘rsatishlari 
31-45%  holatlarda  ro‘y  berar,  qolganlari  esa  ish  jarayonida  turlicha  boshqaruv 
uslublarini  aralash  qo‘llar  ekanlar.  SHunisi  xarakterliki,  yuqori  lavozimlarga 
ko‘tarilgan  sari,  ana  shunday  aralash  uslublarni  qo‘llovchilar  soni  ortib 
borarkan.  Pastroq  lavozimda  faqat  demokratik  boshqaruv  tarafdori  bo‘lgan 
odam,  vazir  yoki  shunga  o‘xshash  yuqori  lavozimda  endi  avtoritarlilikni  ham, 
erkinlikni  ham,  kollegial  qarorlar  chiqarish  siyosatini  ham  uyg‘unlashtirib  olib 
ketishi mumkin ekan. 
Boshqaruv  sohasiga  kadrlar  tanlashda  eng  avvalo  da’vogarning  shaxsiy 
sifatlariga va faoliyat motivatsiyasiga e’tibor berish lozim. Masalan, moliyaviy 
boshqaruv sohasiga rahbarlarni tanlash uchun zarur bo‘lgan psixologik sifatlarni 
aniqlash  bo‘yicha  ko‘rsatmalar  mazkur  ma’ruzalar  matnining  ilova  qismida 
keltirilgan. 
YUqorida  qayd  etilgan  rahbar  shaxsining  turli  qirralarini  aniqlovchi 
psixodiagnostik  metodikalar  ko‘plab  mavjud  va  ulardan  ayrimlarini  amaliy 
mashg‘ulotlarda ko‘rib chiqish tavsiya etiladi.  
SHuning uchun ham rahbarlik sifatlari xaqida gap ketganda, shaxsning bir 
qator bilimdonliklari nazarda tutiladi. 
1.  Professional  bilimdonlik  -  o‘zi  boshqarayotgan  soha  faoliyatini 
mukammal yo‘lga quyish uchun o‘sha faoliyat borasida to‘la ma’lumotlar, bilim 
va malakalarga ega bo‘lishlikdir. 
2. Uslubiy bilimdonlik - bilgan narsalari, shaxsiy malaka va ko‘nikmalari, 
turli  loyixalar  xususidagi  ma’lumotlar,  topshiriqlarni  tez,  to‘g‘ri  va  tushunarli 
tarzda xodimlarga etkaza olish qobiliyati. 
3.  Ijtimoiy  psixologik  bilimdonlik  -  odamlar  bilan  ishlash,  ular  bilan  til 
topisha  olish,  jamoani  uyushtira  olish,  uni  yaxshi  ishlashga  safarbar  qila  olish, 
o‘zidagi  liderlik  sifatlarini  to‘la  namoyon  eta  bilish  qobiliyati.  Bu  tushuncha 
ko‘pincha  “kommunikativ  bilimdonlik”  tushunchasi  bilan  sinonim  sifatida  ham 
ishlatiladi.