Psixologiy asi


Jarroh lik b ilan p six o lo g iy a n in g o 'z a r o b o g 'liq lig i nim ada?


bet163/208
Sana25.03.2022
Hajmi
#508614
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   208
Bog'liq
Tibbiyot psixologiyasi, Ibodullayev Z., 2009

1. Jarroh lik b ilan p six o lo g iy a n in g o 'z a r o b o g 'liq lig i nim ada?
2. B e m o r n i o p e r a ts iy a g a ta y y o r la s h d a n im a la r g a e ’ tib o r q a r a tm o q
k erak?
3. Jarroh , ham sh ira va b em or o ra sid a z id d iy a tli m u n o sa b a tla r q a n d a y
y u z a g a k elish i m u m k in ?
4. O 'zin g iz g u v o h b o 'lg a n vaziyatlar h a q id a so 'z la b bering va m u h o k a m a
q ilin g .
316


XVII BOB.
 
AKUSHERLIKDA VA GINEKOLOGIK
KASALLIKLARDA BEMORLAR PSIXOLOGIYASI
Vrach - favlasufdir, axir tibbiyot va donolik
orasida katta farq yo ‘q-ku.
Gippokrat
17.1. Tug‘ruqdan so‘ng kuzatiladigan ruhiy o ‘zgarishlar
Ba’zi ayollarda tuqqanidan so‘ng turli-tuman ruhiy-hissiy buzilishlar 
kuzatiladi. Atrofdagilaming yaxshi munosabatidan qat’i nazar, tuqqan 
ayolning kayfiyati keskin o‘zgarishi mumkin. Ayniqsa, sababsiz jizzakilik, 
tez xafa bo‘lish, yig‘loqilik, vahima, uyquning buzilishi kabi belgilar ko‘p 
kuzatiladi va ular hech qanday tibbiy-psixologik yordamsiz o‘tib ketishi 
mumkin. Bu holatlar, ayniqsa, birinchi bor tuqqan ayollarda kuzatiladi 
va ko'pincha, charchoq bilan namoyon bo'ladi. Bunday vaziyatlarda 
umr yo‘ldoshi, ota-onasi va boshqa yaqinlarining katta e’tibori, mehr- 
oqibati ushbu ruhiy o'zgarishlarni tezroq bartaraf qilishga yordam beradi.
Ba’zi mutaxassislarning fikricha, tug‘ruqdan keyingi bunday ruhiy 
o'zgarishlar 10-15 foiz ayollarda kuzatiladi va odatda, bir oygacha davom 
etishi mumkin. Biroq hammavaqt ham bu statistika to'liq deb aytib 
bo'lmaydi, chunki aksariyat hollarda psixologga murojaat qilinmaydi va 
bunday buzilishlarning hisobi olib borilmaydi. Shuni alohida ta’kidlash 
lozimki, tuqqan ayolning atrofida salbiy muhit yaratilsa, ruhiy o'zgarishlar 
chuqurlashib, ruhiy-hissiy buzilishlarga o'tishi mumkin (masalan, 
depressiyaga).
Ruhiy-hissiy buzilishlar ichida tug'riqdan keyingi depressiyalar alohida 
o'rin tutadi va bu yerda, albatta, psixolog yordami kerak bo'ladi. 
Ayolning o'zi bu holatdan chiqib keta olmasligi mumkin. Tug'ruq bilan 
bog'liq bo'lgan depressiyalar, ayniqsa, bola o'lik yoki biror bir kamchilik 
bilan tug'ilgan vaziyatlarda ko'p kuzatiladi. Bola tirik tug'ilgan holatlarda 
kuzatiladigan depressiyalarning asosiy belgilaridan biri o'z bolasi va 
turmush o'rtog'iga qiziqishining yo'qolishidir. Bunday holatlarda bolani 
emizishga berish uchun yaqinlari va shifokorlar ba’zan soatlab yolvorib 
o'tirishadi. Bolasi yig'lab yotgan holatlarda uni qo'liga olmaydi, qo'liga 
berishsa ham qaytarib beradi, o'zi ham yig'layveradi. Ba’zan esa ko'ziga 
yig'i kelmaydi, bolasiga yoki atrofdagilarga teskari o'girilib yotib oladi. 
Kechalari uxlamay chiqadi.
K o'p holatlarda depressiyalar qo'rquv, xavotir va turli darajadagi 
vegetativ va somatik buzilishlar bilan namoyon bo'ladi. Ayniqsa, 
niqoblangan depressiyaning tug'ruqdan so'ng yuzaga kelishi vrachlar uchun
3 1 7


ham katta diagnostik mushkulliklar tug‘diradi. Awalgi boblarda aytib 
o‘tilganidek, niqoblangan depressiya bu turli somatik kasalliklar yoki 
sindromlar ko'rinishida namoyon bo‘luvchi depressiyadir. Shuning uchun 
ham niqoblangan depressiyani to'g'ri aniqlash ham tibbiy, ham psixologik 
tekshirishlarni talab qiladi. Odatda, niqoblangan depressiyada somatik 
buzilishlar subyektiv bo'lib, obyektiv tekshiruvIarda tasdiqlanmaydi.
T ug'ruqdan so'ng kuzatiladigan ruhiy va xavotirli-depressiv 
buzilishlarni davolashda antidepressantlardan keng foydalaniladi. Bular 
fevarin, zoloft, portal, gelarikum, amitriptilin va shular kabi boshqa 
dorivor vositalardir. Biroq ruhiy buzilishlarni ushbu dori vositalari bilan 
davolashda ularni emizuvchi ayolga monelik qiluvchi tomonlari, 
go'dakka nojo'ya ta ’sirlari va ruhiy buzilishning og'irlik darajasini 
e’tiborga olish lozim. Fluoksetin (prozak), zoloft va sipramillarni 
eksperim entda ham, klinik am aliyotda ham teratogen t a ’siri 
aniqlanmagan. Ushbu dorilar homilador va tuqqan ayollarga depressiv 
buzilishlarda tavsiya etilishi mumkin.
Tug'ruqdan so'ng rivojlanishi mumkin bo'lgan xavotirli-depressiv 
buzilishlarning oldini olish o 'ta muhimdir. Buning uchun homilador 
ayollarni psixolog ko'rigidan o'tkazish zarur. Bu usul rivojlangan xorij 
davlatlarida bir necha o'n yillar oldin yo'lga qo'yilgan. Chunki endi 
rivojianib kelayotgan depressiyaning yashirin belgilarini faqat psixolog 
aniqlay oladi va ularni o'z vaqtida kam miqdordagi antidepressantlar 
yoki anksiolitiklar bilan bartaraf qilish mumkin.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   208




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish