Psixologiy asi

gipertim iya
deb ataldi. Agar to'satdan g'am gin 
voqealar yuz bera boshlasa, barcha qilayotgan ishlarini to'xtatib qo'yadi, 
kay fiy ati buziladi, fikri k a ra x t va k am g ap b o 'lib qoladi, ishtah asi 
yo'qoladi, janjal k o'taradi, g'azablanib yuradi. Bu holat 
distim iya
deb 
ataladi. Shuning uchun ham ularga jiddiy ishlarni topshirib bo'lm aydi.
150

---

Siklotimiya maniakal-depressiv psixozlarda ko ‘p kuzatiladi. Distimiyani 
depressiyadan ajratish b a ’zan qiyin kechadi, shuning uchun ularni uzoq 
vaqt kuzatuvga olish zarur.
Ayzenk shaxsni o 'rg a n is h b o 'y ic h a o 'z k u z a tu v larig a aso slan ib
odamlarni 2 toifaga ajratib o'rgangan, ya’ni ekstravertlar va intravertlarga.
1. Ekstravertlar. U lar ju da dilkash, his-tuyg'ulari tashqariga yo'nalgan, 
sir-sanoatlarini boshqalarga yoyib yuradigan va odam lar bilan muloqotda 
b o 'lis h n i xush k o 'r a d ig a n in so n la rd ir. U la r u ch u n b iro v la r bilan
m u loqo tda bo'lish ju d a yoqim lidir, u lar xushchaqchaq, quvnoq, tez 
qo'zg'aluvchan, serjahl va jizzaki shaxslardir. U lar kelajakka optimizm 
bilan q a ra sh a d i, o 't a ish c h a n va faol b o 'lis h a d i, lekin sir saqlay 
olishm aydi, o 'z h is-tuyg'ularini n azo rat qila olishm aydi, jah li chiqsa 
tajovuzkor bo'lib qolishlari mumkin. Jiddiy ishlarga, ayniqsa, uzoq vaqt 
davom etuvchi ishlarga ularni sherik qilishda ehtiyotkorlik kerak.
2. 
Intravertlar. 
O 'ta k am gap , m uloyim , u y atch an , h is-tu y g 'u lari 
ichkariga yo'naltirilgan shaxslar. Ularning sirlarini bilib olish ju d a qiyin, 
darrov m uloqotga boravermaydi, qaysi bir jam oada suhbatlarga aralashib 
qolsa kam so'zlaydi yoki indam ay o 'tirish n i xush k o 'ra d i. O 'z xatti- 
h a ra k a tla rin i tahlil qilib y u radi. H am m ag a ham q o 'sh ilav erm ay d i, 
do'stlari kam bo'ladi. Qilinishi kerak bo'lgan ishlarni yaxshilab o'ylab 
oladi, keyin rejasini tuzadi, uning b iro r qarorga kelishi qiyin, o 'z his- 
tuyg'ularini nazorat qila oladi, uning jahlini chiqarish ham qiyin. Axloqiy 
norm alarga amal qiluvchi bu shaxslarda optimizmga qaraganda pessimizm 
ustunlik qiladi.
O d a m la r s h a x sin i tu rli u s u lla r b ila n ta h lil q ilib p s ix o lo g la r 
psixologik yosh va