|
Слайд 1
Psixik rivojlanish .
Psixikada yosh
tushunchasi
Режа:
1. Психик тараққиёт хақида
тушунча.
2. Психик тараққиётни даврларга
бўлиш.
3. Ўсмирлар психология.
4. Ўспиринлар психологияси.
5. Етуклик ва кексалик даври
психологияси.
Инсон психологияси ва тараккиёт
тушунчаларини боғлик холда таҳлил
қ
илиш лозим.
Тараккиёт бу инсонни бутун умри
давомида хам сифат ҳам миқдор
жихатдан ўзгаришидир, бу ўзгариш
юксакроқ босқичга ўтиш билан
характерланади.
Ҳ
ар бир босқичда шахс бирор
хусусиятини етуклик фазасига
эришади. (тил ва нутқ, жисмоний
ривожланиш, тафаккур ва х.к.).
Психологик тараққиёт
омиллари.
• Биодетерминизм. (биологик омил
тараққиётда устивордир).
• Социодетерминизм. (ижтимоий омил
устиворлиги, таълим, тарбия).
• Полидетерминизм. (битта эмас бир
нечта омил тараққиётини таъминлайди).
Биологик ва ижтимоий
омиллар.
• Ташқи таълим
• муҳит
тарбия
– Таъсири
шароити
__________________________________________
Генотип наслга хос хусусиятлар
Й.Шванцара схемаси
Шахс тараққиётини
даврларга бўлиш.
• Биогенетик назариялар
(П.П.Блонский ва б.).
• Социогенетик назариялар
(Дж.Уотсон ва х.к)
• Психогенетик назариялар
(Ж.Пиаже, Э.Эриксон, Д.Б.Эльконин
ва х.к).
Биогенетик назариялар.
• Психик тараққиётни
бирорта биологик
сифат ёки
белгиларни
ривожланиши
асосида даврларга
бўлади. (Тишларнинг
ўсиши, жинсий
етилиш ва х.к).
• Психик
тараққиётни
ижтимоий
хусусиятлар
асосида даврларга
бўлади.
(тажриба, муҳитни
ўзгариши ва х.к).
Социогенетик
назариялари.
Психогететик
назариялар.
• Психик жараёнларни
ёки хусусиятларни
шаклланишига қараб
тараққиётни
даврларга ажратади.
(тафаккур, етакчи
фаолият, психологик
инқирозларн ва х.к.)
Д.Б.Эльконин тамонидан
психик тараққиётни
даврийлаштириш.
• Гўдаклик даври.
(туғилгандан 1-ёшгача)-
етакчи фаолият бевосита
эмоционал мулоқот.
• Илк болалик даври (1-3
ёш)-етакчи фаолият,
предметлар билан нозик
харакатлар.
• Организмнинг каршилик
курсатиш даражаси;
• Мактабгача давр(3-
7ёш)е.ф.Ролли
ўйинлар.
• Кичик мактаб ёши
даври (7-10
ёш)е.ф.Ўқиш
• Ўсмирлик даври
(10-15 ёш)е.ф.
Шахслараро
муносабатлар.
• Ўспиринлик даври
(16-17 ёш)е.ф.Касб
танлаш ва меҳнат.
Ўсмир психологияси.
• Ўсмирлик даври (11-
15-ёш).
• Илк ўсмирлик (11-13-
ёш).
• Катта ўсмирлик (14-
15 ёш).
• Ўсмирлик инқироз
даври ҳисобланади.
Ўсмирлардаги
ўзгаришлар.
• Биологик-
физиологик
ривожланиш
хусусиятлари.
• Психологик
ривожланиш
хусусиятлари
Биологик хусусиятлар.
• Организм шиддат билан ўсади.
• Суяклар қотади.
• Юрак ва қон томирлар фаолияти
жадаллашади ва нотекис кечади.
• Асаб тизими мувозанатдан чиқади.
• Жинсий етилиш кузатилади, ўғил ва
қ
изларда ўзига хос кўринишда бўлади
ва х.к.
Психологик
хусусиятлари.
• Психик ривожланишда кўплаб қарама-
қ
аршилик кузатилади.
• Диққат, хотира, тафаккур ривожланади.
• Мантиқий тафаккур ривожланади.
• Ўзига хос дунёқараш шаклланади
(ўсмирлик эгоцентризми).
• “Катталик хисси” пайдо бўлади.
• Бу “Аросат” давридир (ёш бола ҳам
катта одам ҳам эмас) ва х.к.
Ўспиринлик даври.
• 15-18 ёш бу даврдан организм
жисмоний жихатдан кучга тулади ва
барқарорлашади. Инқироз ўтган
ҳ
исобланади.
• Психологик жиҳатдан ўспирин янги
ижтимоий мавкейига эришади, таълим
характери ўзгаради, илмий дунёқараш
ва барқарор эътиқод шаклланади.
Ўсмирлик ва ўспиринлик
давридаги касбий тараққиёт
босқичлари.
1. 12-13 ёш билиш жараёнларини жадал
риволаниши.
2. 12-13 ёш қизиқишларни пайдо
бўлиши.
3. 16-17 ёш жинсий ва шахси й
хусусиятларга мос холда
қ
изиқишларини ривожланиши.
4. Қизиқишлар доирасини торайиши ва
касб танлаш.
Ўспиринлик даврини
хусусиятлари.
• Бу даврда аттракция хиссиёти
пайдо бўлади.
• Аттракция бу бир инсоннинг бошқа
бир инсонга ижобий муносабати
асосида ёқиши ва ёқтириши, ўзаро
мойилликни тушунтирувчи
эмоционал хисдир.
Етуклик даври.
• Акмеология (чўққи) етуклик даврини
ўрганувчи фан тармоғи.
• 23-28 ёшлик даври 36-55 етуклик
даври.
• Бу даврда функционал холатлар
барқарорлашади ва такомиллашади.
• Шахсга таъсир қилувчи омиллар:
меҳнат жамоаси, оила, норасмий доира.
Етуклик даврини ўзига
хос хусусиятлари.
• ХХ аср бошига нисбатан хозирги
етуклик давридаги шахсларда:
• Ижтимоий фаоллик ошган.
• Умр узайган.
• Репродуктив давр кенгайган
(аёллар ва эркаклар).
Кексалик даври.
• Психогерантология кексаликни ўрганувчи
тармоқ.
• 66 ва унлан катта ёшдагилар катта
ҳ
исобланади.
• Биологик кексайиш (мия енгиллашади барча
сезгилар сустлашади, бутун организмда
дегенерация бўлади).
• Психологик кексайиш (рухий тушкунлик, аммо
бу жараённи бошкарса бўлади).
• Узоқ умр кўриш психологик холатга ҳам
боғлиқ
Узоқ умр кўринг
• Эътиборингиз учун раҳмат
Do'stlaringiz bilan baham: | 
