Psixiatriya ruhiy kasalliklarning kelib chiqishi, patogenezi, klinik

 
Apatiko-adinamik sindrom: apatiya, tez charchash, bo‘shashish, faollikni 
pasayishi, harakat kamayishi; 

 
Giperdinamik sindromi - harakatning kuchayishi, kayfiyatning yuqoriligi. 
Bola doim sho‘x, to‘polonchi, baqiradi, yuguradi. 

---

134 

 
Bolaning psixopatsimon hulqining o‘zgarish sindromi - qo‘pol, beshafqat, 
tilanchilik qilib yuradi, kayfiyati tushkun, intellekt pasaygan, maktabga 
qiziqish yo‘qolgan. Bunday bolalar kollektiv bilan chiqisha olmaydi. 
Ba‘zan miya jarohati olgan bolalarda ruhiy buzilishlar jarohatdan 1 yil 
o‘tgandan, ba‘zan 2-5 yildan so‘ng kuzatiladi. Epilepsiyasimon tutqanoqlardan 
tashqari isterik tutqanoqlar ham uchrab turadi. 
Bosh miyani jarohatlanishdagi dinamikasi 
Dinamikani tahlil qilishda ikki bir-biriga qarshi omillarni esga olishimiz 
zarur. Gipertenziyani kamayishi so‘rilish natijasida og‘riq belgilari pasayadi. 
Travmatik psixoz o‘smir yoshlarda va bolalarda orqaga qaytish xususiyatiga ega. 
Bola xarakterining o‘zgarishi va intellektual ish qobiliyatini yo‘qotishi turg‘un 
simptomlarga tegishli, ammo bu orqaga qaytish jarayoniga ega. 
Oqibatlar yoki asorati kelib chiqishida bolaning yoshi ham ahamiyatga ega. 
Etilmagan miyani ya‘ni ontogenetik rivojlanishi to‘liq yakunlanmaganda 
og‘ir oqibatlarga olib keladi. Masalan: bola rivojlanishdan aqliy, jismoniy va ruhiy 
orqada coladi. Yoki teskarisi bolalik davridan o‘tish paytida oqibati yaxshi 
kechishi mumkin sababi sog‘lom miya keng kompensator xususiyatga ega. Ba‘zan 
miyasidan shikast olgan bolada engil infektsion kasallik bilan og‘risa yashin klinik 
belgi berib og‘ir oqibatlarga olib kelishi mumkin. 
Davolash
. O‘tkir davrida yotoq rejimi kamida 3 hafta. Jarohatdan 30-40 
daqiqa o‘tgandan so‘ng boshiga muz qo‘yish va tozalovchi huqna o‘tkazish. 
Dorilardan 40% uroneronin vena ichiga qilish. Tomir kengaytiruvchi, tomir 
toraytiruvchi, magneziy berish qat‘iyan man etiladi. Qo‘zg‘aluvchanlik holatlarda 
lyuminal, aminazin buyurish mumkin. Orqa miya punktsiyasi miya ichki bosimini 
tushirishga buyurish tavsiya etiladi. «Xaotik» davri o‘tgandan so‘ng sistematik 
davo olib boriladi. Sernokisliy magneziy va glyukoza eritmasi quyuladi.

---

135 
Bemorlarni bu holatdan chiqandan so‘ng chekish, alkogol iste‘mol qilishi 
cheklanadi. 
Ahvoli 
yomonlashganda 
esa 
gipotenziv 
davo, 
umumiy 
quvvatlovchilar, so‘rilishni kuchaytiruvchi dori vositalari tavsiya etiladi.