Психология юнон тилидан таржима қилинганда – таълимот, жон билим тўғрисида (“psyche” – жон, руҳ ва “logos” – таълимот, илм) деган маънони англатади

11. Спорт психологияси ва бошқалар.
Маълумки, ХIХ асрнинг охирида Америкада тренерлар тайёрлаш мактаблари очилиб, жисмоний маданият дарслари факультатив тарзда ташқил этилди, биомеханика ва ҳаракат физиологияси фанлари бўйича махсус курслар ўқитилган.
ХIХ аср 50-йилларининг охирларига келиб, спорт психологияси спорт амалиётида қўлланила бошланган ҳамда жисмоний маданият режаси ва дастурларига киритилган.
ХIХ аср 60-йилларининг бошларига келиб эса спорт психологияси фанига бўлган қизиқишлар ниҳоятда ортиб борди. Жаҳон миқёсида спорт бўйича янги ахборотларнинг пайдо бўлиши натижасида спорт психологияси фани тез ривожланди ҳамда дарсликлар, ўқув қўлланмалар, илмий китоблар шунингдек, китоблар илмий изланишлар учун инглиз ва рус тилларида нашр этилди.
Спорт соҳасида илмий тадқиқот ишлари жадал суратларда олиб борилди. АҚШда спорт психологияси мутахассисларидан Frenklin Хenri ва Artur Sleyter Хemellar фан бўйича докторлик диссертациясини ҳимоя қилдилар. Улар илмий тажрибалар олиб бориб, махсус дастурлар ишлаб чиқдилар. Англия, Италия, Япония мутахассислари билан яқиндан алоқалар ўрнатилди. Аммо, бу даврда ҳали спорт психологияси фани бўйича олимлар етарли бўлмаганлиги сабабли, назарий билимлар етишмасди. Шунинг учун ҳам илмий изланишларнинг аксарияти спорт ҳаракати малакаларини такомиллаштиришга қаратилган эди. Аста-секин мутахассис олимлар спортчиларга мусобақадан олдин ва мусобақа жараёнида пайдо бўладиган эмоционал ҳолатлар билан боғлиқ изланишларни тадқиқ этишга киришдилар.
Сўнгги йилларда спорт психологияси мутахассислари спортнинг барча турлари бўйича илмий изланишлар олиб бордилар. Спорт машғулоти ва мусобақасидан ташқари спорт мусобақалари даврида томошабинлар, спортчилар қариндош-уруғлари ва дўстларининг спортчи руҳиятига таъсири ўрганила бошланди.
Бугунги психологик адабиётлар спорт психологияси ривожланишининг тарихий жараёнларини ҳанузгача тўла-тўкис қамраб олмаган. Умуман олганда, спорт психологияси фанининг пайдо бўлишига Германия, АҚШ, Италия, Канада, Россия ва бошқа давлатлар олимларининг илмий ишлари сабаб бўлган. Айниқса бу ХIХ аср охири ва ХХ бошларида, яъни психология фалсафадан ажралиб чиқиб, мустақил экспериментал фан мақомини олгандан сўнг, янада яққол сезила бошлади. Айни шу даврларда инсон хулқ-атвори ва ҳаракатларига оид бир қатор илмий ишлар пайдо бўлди. (Вундт, Торндайк, Уотсон, Бюхнер ва бошқалар.)