Programi mësimor arsimi profesional

I. Qëllimet e lëndës

Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet të:

• 
  shpjegojë morfologjinë dhe strukturën e baktereve, metabolizmin e qelizës bakterore, të
  

ushqyerit, shumimin e baktereve.

• 
  të sqarojë mënyrat e shfaqjes dhe përhapjes së infeksionit si dhe llojet e infeksioneve. -
  
• 
  shpjegojë format e mbrojtjes së organizmit ndaj mikroorganizmave, veprimin e antigjeneve dhe antitrupave
  

- sqarojë dallimin e në mes baktereve gram-pozitive dhe atyre gram-negative.

• 
  shpjegojë shaktarët e proceseve inflamatore akute dhe kronike
  
• 
  shpjegojë ngjashmëritë dhe dallimet në mes virusëve dhe baktereve.
  
• 
  tregojë shkaktarët e sëmundjeve virale dhe manifestimet klinike të këtyre sëmundjeve.
  
• 
  sqarojë se cilët janë parashatzorët, myshqet dhe insektet shaktarë ose bartës të shkaktarëve të sëmundjeve të ndryshme te njeriu
  

II. Fondi i orëve të lëndës

32 javë x 2 orë/javë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Mikrobiologjia e përgjithëshme 20 ore
a) Qëllimi i kapitullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

• 
  përshkruaj objektin dhe detyrat e mikrobiologjisë si dhe degët e saj.
  
• 
  shpjegojë morfologjinë dhe strukturën e baktereve, metabolizmin e qelizës bakterore, të ushqyerit, shumimin e baktereve.
  
• 
  tregojë për ekologjinë e mikroorganizmave në përgjithësi, ndikimin e faktorëve fizik dhe kimik në mikroorganizma si dhe ndikimi i antibiotikëve ne baktere.
  
• 
  të sqarojë mënyrat e shfaqjes dhe përhapjes së infeksionit si dhe llojet e infeksioneve.
  
• 
  shpjegojë format e mbrojtjes së organizmit ndaj mikroorganizmave, veprimin e antigjeneve dhe antitrupave.
  

b) Temat e kapitullit:

• 
  Objekti dhe detyrat e mikrobiologjisë si disciplinë biologjike si dhe rëndësia e saj
  
• 
  Morfologjia dhe struktura e baktereve
  
• 
  Ndërtimi i qelizës bakterore
  
• 
  Fiziologjia e baktereve- matabolizmi dhe të ushqyerit e tyre
  
• 
  Shumimi dhe rritja e baktereve
  
• 
  Gjenetika e baktereve
  
• 
  Ekologjia e mikroorganizmave
  
• 
  Ndikimi i faktorëve fizik dhe kimik në mikroorganizma
  
• 
  Infeksioni dhe sëmundjet ngjitëse
  
• 
  Burimet e infeksionit dhe mënyrat e përhapjes së sëmundjeve infektive
  
• 
  Veqoritë e mikroorganizmave patogjen
  
• 
  Reaktiviteti imunobiologjik
  
• 
  Antigjenet dhe antitrupat si dhe reaksionet imunitare (serologjike)
  
• 
  Mikroorganizmat si agjens potencial te luftes biologjike – inxhinieringu gjenetik
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësimdhënësi të:

• 
  shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj.
  
• 
  zbatoj metodat bashkëkohore të mësimdhënies.
  
• 
  ilustroj njësitë mësimore me shembuj konkret.
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

Mjetet mësimore:

• 
  CD – programe interaktive.
  
• 
  Skema, fotografi të mikroorganizmave.
  

Kapitulli 2: Bakteriologjia speciale 20 ore
a) Qëllimi i kapitullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

• 
  sqarojë dallimin e në mes baktereve gram-pozitive dhe atyre gram-negative.
  
• 
  shpjegojë shaktarët e proceseve inflamatore akute dhe kronike.
  
• 
  tregojë shkaktarët e sëmundje të ndryshme si: koket piogjen, shkaktarët e meningjitit, gonoresë, difterisë, TBC-së, tifos, dizenterisë, kolerës, kollës së keqe etj.
  
• 
  të sqarojë rëndësinë e simbiozës së baktereve E.coli me oragnizmin e njeriut vetitë patogjene të tyre në raste të ndryshme.
  

b) Temat e kapitullit:

• 
  Koket piogjene- koket gram-pozitive: Stafilokoket, Streptokoket dhe Pneumokoket
  
• 
  Koket gram-negative: Najserite- meningokoku dhe gonokoket
  
• 
  Bacilet Gram pozitive: bacilet e difterise dhe tuberkulozit
  

- bacili i lepres dhe antraksit

- bacili i bacilet e gangrenes gazore

• 
  Bacilet Gram negative: Enterobakteret
  

- Salmonellat

- Shigellat dhe bakteria koli

- Klebsiella dhe Proteus

- Hemofillus dhe Bordetella

• 
  Vibrioni i koleres
  
• 
  Spirohetat
  
• 
  Aktinomicetet
  
• 
  Rikeciet
  
• 
  Hlamidiet
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësimdhënësi të:

• 
  Njoftoj nxënësit me rëndësinë e të mësuarit të këtyre baktereve.
  
• 
  zbatoj metodat bashkëkohore të mësimdhënies.
  
• 
  ilustroj njësitë mësimore me shembuj konkret si p.sh. sëmundjet e ndryshme bakterore të pranishme në regjionin tonë që do t’i bënin këto njësi mësimore më të akceptuara për nxënësit.
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

Mjetet mësimore:

• 
  CD – programe interaktive
  
• 
  Skema, fotografi të mikroorganizmave
  

Kapitulli 3: Virusologjia 18 ore
a) Qëllimi i kapitullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

• 
  kuptojë se çka janë virusët, ndërtimin e tyre, veçoritë dhe si klasifikohen ata.
  
• 
  shpjegojë ngjashmëritë dhe dallimet në mes virusëve dhe baktereve.
  
• 
  tregojë shkaktarët e sëmundjeve virale dhe manifestimet klinike të këtyre sëmundjeve.
  

b) Temat e kapitullit:

Veqorite e pergjitheshme te viruseve- madhesia dhe ndertimi i viruseve

• 
  Shumimi i viruseve
  
• 
  Nderveprimi i viruseve
  
• 
  Seleksionimi dhe tropizmi i viruseve
  
• 
  Patogjeneza e infeksioneve dhe zhvillimi i imunitetit
  
• 
  Virusologjia speciale
  
• 
  ARN viruset:
  

- virusi i polimielitit

- virusi koksaki

- viruset ECHO

- virusi i gripit

- virusi i fruthit

- virusi i terbimit

- virusi i rubeolës

- virusi HIV

• 
  ADN viruset:
  

- viruset Herpes

- virusi i variolles

- viruset e hepatitit
c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësimdhënësi të:

• 
  shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj.
  
• 
  zbatoj metodat bashkëkohore të mësimdhënies.
  
• 
  ilustroj njësitë mësimore me shembuj konkret si p.sh. sëmundjet e ndryshme infektive të pranishme në regjionin tonë që do t’i bënin këto njësi mësimore më të akceptuara për nxënësit.
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

Mjetet mësimore:

• 
  CD – programe interaktive
  
• 
  Skema, fotografi të mikroorganizmave
  

Kapitulli 4: Parazitologjia mjekesore 4 ore
a) Qëllimi i kapitullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

• 
  sqarojë se cilët janë parashatzorët, myqet dhe insektet shaktarë ose bartës të shkaktarëve të sëmundjeve të ndryshme te njeriu.
  

b) Temat e kapitullit:

• 
  Parashatzoret: ciliatet dhe flagjelatet e gjakut dhe indeve si dhe sporozoat e gjakut
  

dhe indeve

• 
  Mikologjia dhe entomologjia mjekesore
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësimdhënësi të:

• 
  shpjegojë rëndësinë e njohjes së parashtazorëve, myqeve dhe insekteve që shaktojnëose bartin sëmundje të ndryshme te njeriu.
  
• 
  zbatoj metodat bashkëkohore të mësimdhënies.
  
• 
  ilustroj njësitë mësimore me shembuj konkret si p.sh. sëmundjet e shkatuara nga këta parazit.
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

Mjetet mësimore:

• 
  CD – programe interaktive
  
• 
  Skema të ciklit të zhvillimit dhe bartjes së këtyre parazitëve, vizatime të morfologjisë së tyre.
  

Klasa 11
Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale

PERSHKRUESI I MODULIT TE PRAKTIKES PROFESIONALE