Programi mësimor arsimi profesional

Programi i lëndës

“Shëndeti dhe sëmundjet te njeriu”

Lëmi: Shëndetësi

Profili: Mami

Klasa: 10

I. Qëllimet e lëndës

Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet të:

• 
  Dallojë shenjat që përcjellin sëmundjet e sistemit kardiovaskular
  
• 
  Dallojë shenjat që karakterizojnë sëmundjet e sistemit respirator
  
• 
  Përshkruajë shenjat e abdomenit akut dhe shkaqet e tij
  
• 
  Dallojë çrregullimet inflamatore dhe degjenerative reumatizmale
  
• 
  Përshkruajë shenjat inflamatore të syrit dhe lëndimet e tij
  
• 
  Dallojë sëmundjet e traktit të sipërm inflamator
  
• 
  Përshkruajë lëndimet e veshit
  
• 
  Dallojë kolikat renale dhe çrregullimet e urinimit
  
• 
  Dallojë alergjitë dhe sëmundjet më të shpeshta të lëkurës
  
• 
  Dallojë manifestimet klinike të çrregullimit të glikemisë
  
• 
  Përshkruajë manifestimet klinike të gjëndrës tireoide
  

II. Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 2 orë/javë = 70 orë.

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli i 1: Sëmundjet më të shpeshta kardiovaskulare 8 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

• 
  Shpjegojë rolin dhe rëndësinë e dallimit të shenjave që përcjellin sëmundjet më të
  

shpeshta kardiovaskulare

• 
  Dallojë shenjat e përgjithshme dhe të veçanta që përcjellin secilën prej sëmundjeve
  
• 
  Përshkruajë veset e lindura dhe të fituara të zemrës
  
• 
  Dallojë simptomat e proceseve inflamatore të muskulit të zemrës dhe perikardit
  
• 
  Dallojë shenjat e aritmisë së zemrës
  
• 
  Përshkruajë shenjat e iskemisë së zemrës
  
• 
  Përkujdeset për të sëmurët me shenjat përcjellëse
  

b) Temat e kapitullit

• 
  Ethet reumatike
  
• 
  Veset e lindura dhe të fituara të zemrës
  
• 
  Endokarditi infektiv
  
• 
  Miokarditi dhe sëmundjet e perikardit (tamponada)
  
• 
  Insuficienca e zemrës
  
• 
  Angina pektorale
  
• 
  Ifarkti i miokardit
  
• 
  Arresti kardiak
  
• 
  Aritmitë
  
• 
  Arterioskleroza
  
• 
  Hipertensioni arterial
  
• 
  Edema akute pulmonare
  
• 
  Anemitë
  
• 
  Sëmundjet e arterieve dhe venave
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

• 
  Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj
  
• 
  Demonstrojë ligjëratat me shembuj konkret
  
• 
  Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese
  
• 
  Zbatojë metodat bashkëkohore të luajtjes së roleve
  
• 
  Përdorë të mësuarit e bazuar në problem
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe

metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ushtrime

vizuale,grafoskop etj).

Kapitulli i 2: Sëmundjet më të shpeshta respiratore 9 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

• 
  Përshkruajë ndërtimin dhe funksionin e organeve resiratore
  
• 
  Dallojë simptomat e sëmundjeve respiratore
  
• 
  Përshkruajë metodat diagnostike të sëmundjeve respiratore
  
• 
  Dallojë simptomat inflamatore të rrugëve të sipërme dhe të poshtme respiratore
  
• 
  Kuptojë etiologjinë , paraqitjen, dhe menaxhimin e astmës në komunitet
  
• 
  Dallojë shkaqet dhe trajtimin e pneumonisë, pleuritit, sëmundjeve kronike obstru-
  

ktive respiratore, pneumotoraksit dhe embolisë pulmonare

• 
  Dallojë simptomat e edemës jo kardiogjene dhe infarktit të mushkërive
  
• 
  Përshkruajë rëndësinë dhe mënyrën e përdorimit të pikfloumetrit dhe nebulizatorit
  

b) Temat e kapitullit

• 
  Ndërtimi dhe funksioni i sistemit respiratorë
  
• 
  Simptomatologjia e sëmundjeve të organeve të frymëmarrjes
  
• 
  Metodat diagnostike
  
• 
  Inflamacionet e rrugëve të sipërme të frymëmarrjes
  
• 
  Bronkektazitë dhe abscesi
  
• 
  Bronkiti dhe emfizema
  
• 
  astma
  
• 
  pneumonitë
  
• 
  pneumotoraksi
  
• 
  edema jokardiogjene
  
• 
  embolia dhe infarkti
  
• 
  sëmundjet e pleurës
  
• 
  sëmundjet specifike
  
• 
  sëmundjet malinje
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

• 
  Shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj
  
• 
  Demonstrojë ligjëratat me shembuj konkret
  
• 
  Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese
  
• 
  Organizojë në luajtjen e roleve
  
• 
  Formulojë pyetësor me zgjidhje të shumëfishta (PZSH) në fillim dhe fund të kapitullit
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe

metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ushtrime

vizuale,grafoskop etj).

Kapitulli i 3: Sëmundjet më të shpeshta të gjakut 6 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

- Përshkruajë metodat diagnostike në hematologji

- Përshkruajë shkaqet e anemive dhe llojet e tyre

- Përshkruajë shkaqet e leukemive dhe llojet e tyre

- Përshkruajë llojet e limfomave

- Përshkruajë çrregullimet e hemostazës

- Përshkruajë komplikimet e transfuzionit

b) Temat e kapitullit

• 
  Hyrje dhe metodat dignostike në hematologji
  
• 
  Anemitë (sideropenike, megaloblaste, aplastike)
  
• 
  Leukemitë (sindroma mieloproliferative kronike, leukemitë akute, limfoma kronike,
  

Limfoma malinje, mieloma multiple, agranulocitoza)

• 
  Hemostaza dhe çrregullimet e transfuzionit të gjakut
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi:

- Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore (vizatime, mullazhe, fotografi) dhe

metodat bashkëkohore të teknologjisë informative (TI)(CD-programe,filma,ushtrime

vizuale,grafoskop etj).
d) Kushtet për realizimin e kapitullit

• 
  Prezantimi interaktiv me slajde të sëmundjeve më të shpeshta të lëkurës dhe
  

menaxhimi i tyre

• 
  Puna në grupe të vogla me diskutim të problemeve hematologjike dhe shpeshtësisë së.
  

Kapitulli i 4: Sëmundjet më të shpeshta të lëkurës 6 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

• 
  Përshkruajë lezionet e lëkurës
  
• 
  Identifikojë sëmundjet më të shpeshta të lëkurës
  
• 
  Trajtojë dhe përkujdeset për sëmundjet më të shpeshta të lëkurës
  

b) Temat e kapitullit

• 
  Infeksionet dhe infestimet e lëkurës
  
• 
  Eczema
  
• 
  Lythat
  
• 
  Urtikaria
  
• 
  Pruritus
  
• 
  Aknet
  
• 
  Psoriaza
  
• 
  Pityriasis rosea
  
• 
  Sëmundjet malinje të lëkurës
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

- Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe

metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ushtrime

vizuale,grafoskop etj).
d) Kushtet për realizimin e kapitullit

• 
  Prezantimi interaktiv me sllajde të sëmundjeve më të shpeshta të lëkurës dhe
  

menaxhimi i tyre

• 
  Puna në grupe të vogla me diskutim të problemeve të lëkurës nga përditshmëria e tyre.
  

Kapitulli i 5: Sëmundjet më të shpeshta gastrointestinale 10 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

• 
  Përshkruajë shkaktarët e dhimbjeve abdominale
  
• 
  Dallojë gjendjet që kanë nevojë të referohen në spital
  
• 
  Menaxhojë problemet më të shpeshta gastrointestinale
  

b) Temat e kapitullit

• 
  Dhimbja akute abdominale
  
• 
  Apendiciti
  
• 
  Ulçera peptike
  
• 
  Pankreatiti
  
• 
  Kolika biliare
  
• 
  Kolecistiti akut
  
• 
  Obstruksionet intestinale
  
• 
  Diarea dhe opstipacioni
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

- Gjatë mësimit duhet shfrytëzuar mjetet mësimore ( vizatime,mullazhe,fotografi ) dhe

metodat bashkëkohore të teknologjisë informative(TI)(CD-programe,filma,ushtrime

vizuale,grafoskop etj).
d) Kushtet për realizimin e kapitullit

• 
  Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve
  
• 
  Prezantimi interaktiv me sllajde të sëmundjeve gastrointestinale
  

Kapitulli i 6: Sëmundjet urogjenitale 10 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

• 
  Përshkruajë ndërtimin dhe funksionin e vashkave
  
• 
  Dallojë simptomat e infeksioneve urogjenitale
  
• 
  Përshkruajë simptomat e insuficiencës së veshkave
  
• 
  Asistojë mjekun gjatë kateterizimit të fshikzës urinare
  

b) Temat e kapitullit

• 
  Anatomia dhe fiziologjia e veshkave
  
• 
  Ekzaminimi klinik i funksionit të veshkave
  
• 
  Ekzaminimi i urinës
  
• 
  Cistiti akut
  
• 
  Pielonefriti akut
  
• 
  Kolika renale
  
• 
  Insuficienca akute renale
  
• 
  Insuficienca kronike renale
  
• 
  Syndroma nefrotike
  
• 
  Glomerulonefriti
  
• 
  Hemodializa dhe dializa peritoneale
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

• 
  Prezantojë në formë të sllajdeve sëmundjet më të shpeshta urogjenitale
  
• 
  Angazhojë nxënësit në grupe të vogla punuese
  
• 
  Organizojë luajtjen e roleve
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

• 
  Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve
  
• 
  Prezantimi interaktiv me sllajde të sëmundjeve gastrointestinale
  

Kapitulli i 7: Sëmundjet më të shpeshta reumatizmale 7 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

• 
  Numërojë shkaktarët më të shpeshtë të dhimbjes së nyjeve
  
• 
  Dallojë shkaktarët e dhimbjes së shpinës
  
• 
  Menaxhojë problemet më të shpeshta të çrregullimeve reumatizmale
  

b) Temat e kapitullit

• 
  Artriti akut
  
• 
  Dhimbjet e shpinës
  
• 
  Poliartiti nodoz
  
• 
  Skleroza sistemike
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

• 
  Shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij
  
• 
  Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret
  
• 
  Organizojë orën në grupe të vogla punuese
  
• 
  Organizojë luajtjen e roleve
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

• 
  Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve
  
• 
  Prezantimi interaktiv me sllajde të sëmundjeve gastrointestinale
  

Kapitulli i 8: Sëmundjet më të shpeshta të syve 3 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

• 
  Përshkruajë shkaqet e inflamacionit të syve
  
• 
  Aplikojë pikat dhe yndyrën për trajtimin e syve të sëmurë
  
• 
  Asistojë mjekun në heqjen e trupave të huaj nga syri
  

b) Temat e kapitullit

• 
  Syri i skuqur
  
• 
  Lëndimet e syrit
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

• 
  Prezantojë rastet e syrit të skuqur me slajde
  
• 
  Prezantojë problemet dhe emergjencat tjera të syrit
  
• 
  Organizojë kuis me slajde
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

• 
  Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve
  
• 
  Prezantimi interaktiv me sllajde të sëmundjeve gastrointestinale
  

Kapitulli i 9: Sëmundjet më të shpeshta në ORL 6 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

• 
  Përshkruajë epidemiologjinë e dhimbjes së fytit
  
• 
  Përshkruajë emergjencat më të shpeshta në ORL
  
• 
  Asistojë në heqjen e trupave të huaj nga hunda dhe veshi
  

b) Temat e kapitullit

• 
  Dhimbjet e fytit
  
• 
  Dhimbjet e veshit
  
• 
  Lëndimet e veshit dhe hundës
  
• 
  Gjakderdhjen nga hunda
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

• 
  Bëjë prezantimin interaktiv rreth anamnezës së rasteve me dhimbje fyti dhe veshi
  
• 
  Prezantojë emergjencat më të shpeshta të ORL-së
  
• 
  Organizojë punën në grupe të vogla me prezantim të rasteve
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

• 
  Puna në grupe të vogla me prezentim të rasteve
  
• 
  Prezentimi interaktiv me sllajde të sëmundjeve gastrointestinale
  

Kapitulli i 10: Sëmundjet më të shpeshta endokrine 10 orë
a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:

• 
  Numërojë gjëndrat kryesore endokrine
  
• 
  Dallojë shenjat kryesore të çrregullimit të gjëndrave endokrine
  
• 
  Aplikojë terapinë e insulinës
  

b) Temat e kapitullit

• 
  Çrregullimet e gjëndrës tiroide (hipo dhe hipertireoidizmi)
  
• 
  Çrregullimet e gjëndrës mbiveshkore
  
• 
  Çrregullimet e pankreasit
  

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi të:

• 
  Shpjegojë përmbajtjen e kapitullit dhe rëndësinë e tij
  
• 
  Ilustrojë ligjëratat me shembuj konkret
  
• 
  Organizojë orën në grupe të vogla punuese
  
• 
  Organizojë luajtjen e roleve
  

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

• 
  Puna në grupe të vogla me prezantim të rasteve
  
• 
  Prezantimi interaktiv me sllajde të sëmundjeve gastrointestinale